E jo’ob’ xechapatajik rumal qupin Nimache’ Inup loq’ pa amaq’il ri’

E k’o jo’ob’ chi achijab’ xechapataj kumal reqa’lenel ri Wokajil Ajchajinel rech K’ache’laj (DIPRONA) rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) aretaq ketajin che qupin Nimache’ Inup k’o pa le finca Piedad Chipo rech pa rulewal tinamit Santa Bárbara Suchitepéquez ri’.

E are wa’ ri achijab’ xechapataj loq eri a Cristóbal Suy Guarchaj 53 ujunab’, eri a Pascual Perechu Guarcaj 42 ujunab’, eri a Antonio Guarcaj Tambríz 21 ujunab’, eri a Carlos Salquil Tambríz 21 xuquje’ eri a Pablo Ángel Ixtos Guachic 21 ujunab’ e are kab’ixik ketajin che qupin nimache’ che motosierra ri’, xuquje’ aretaq xe’opan chi’ xkiraq k’ut kiqupim ri che’ pa uwi’ uk’amal chi’ ri k’o 3.20 chi etok’al kapajanik, xuquje’ k’o kajib’ b’olaj kiqupim chik eri kak’ob’ik are  0.72 0.94, 0.63 y 1.00 ri’.

Jacha’ le kub’ij pa le uta’ik xb’ix chi ke eri are ri’ xkib’ij man k’ot kuwujil rech ri qupin nimache’ ri’, ri k’o lajuj chi etok’al rij ub’olajil ri’, rumal ri’ xek’am b’i pa Q’atb’altzij rech pa tinamit Santa Bárbara Suchitepéquez pa le rajilab’al q’atoj tzij No. 41-2020 ri’.

Rumal k’ut kana’tixik utzijol ri loq’ nimache’ ri’ are uloq’ amaq’ Ixim ri’ xuquje’ are Loq’ Umeb’il ri Amaq’il ri’, rumal k’u ri’ k’o jun nim kimaj xkiqupij le nimache’ ri’ rumal are jun loq’ retalil pa amaq’il ri’.

Eri Nimache’ Inup ri’
Rumal k’ut are nim rij nim raqan ri’, are ojer nimache’ pa le uq’ijol precolombina, eri Nim Inup ri’, are jun loq’ nimache’, nima’q uq’ab’il, ri retal ri kajib’ kajuxukut amaq’, uwachulew ri’.

Le nimache’ ri’, aj chi’ América, ri k’o pa rulewalil México, Centroamérica xuquje’ norte reh Sudamérica ri’, ri kopan 50 chi etok’al raqan aq’aninaq ri’ xuquje’ eri ukup sib’alaj nim b’olaj rij. Pa we amaq’ ri’, k’o keb’ uwach nimache’ ri’ eri jun ub’i’ Palo de Lagarto, rumal jeri’ rilik utz’u’k rij, emu wari’ are kab’ix che: Ceibillo, Tinanche, Kinin, Murul xuquje’ Cox.

Noticias Recientes