We kamik k’o pa ronojel 220 chi wokajil rech seguridad privada e tz’ib’atal ri’, e k’o 40 chi ke katajin katz’ib’axik, rech kaya’taj kuwujil rech kechakunik, xuquje’ e k’o 99 chi wokajil che ri kechakunik e k’o pa le Acuerdo Gubernativo xuquje’ Ministerial ri’ xuquje’ e k’o 81 chi wokajil e elinaq b’i aretaq xk’utunik ri Taqanem tzij rech B’anoj Seguridad Privada Decreto 52 – 2010 xuya’ ub’ixik ri K’amal b’e Sergio Vela, rech ri Dirección General rech Upatanixik ri Seguridad Privada (DIGESSP) ri’.
Xub’ij k’ut we kamik eri katzijolil ya’tal pa saqil ri’ kub’ij che e k’o 39 mil 315 chi ajchajinelab’ e k’o achijab’ xuquje’ ixoqib’ chi ke pa le ya’olchajinik ri’, pa le uq’ataj chakunem ri’ e e k’o 2 mil 539 ri’ xuquje’ pa le ub’anikil chakunem are katajin unimarik rumal k’ut chi’ k’o wi esab’al achib’al, xib’ib’al chajinem ri’, ri GPS, ri nuk’ulem chak pa k’amq’aq’nil rech ri ya’olchaijnik ri’ pa jun juntir e k’o ri’ 42 mil 025, ri tz’ib’atal ri’, kuk’ ri e tz’ib’am ta ri’.
“Eri e tz’ib’atal pa le DIGESSP, e k’o ri’ e ajchajinel, e k’o ka’yinelab’, rech kechajin pa taq xaq ja k’olib’al ri’, e k’o ajchajinel e teren che chajinik ri’, e k’o e ajtijonel ri’, e k’o ajsolinel pa taq rachoch b’anoj tijonem, pa konojel ri’ e k’o 28 mil 170 ri’”, xcha’ ri Vela.
Katajin uch’ob’ik ri’ rech e k’o e k’i ketz’ib’ax na
“Chi ke ri ch’ob’otal chak ri’ are rech wa’kateremb’ex uchakuxik uwach jacha’ kutaq ub’anik ri taqanem tzij ri’, are ri chajinik, ri solinik xuquje’ ri rilik ri chak ri’ kakib’an ri wokajilal rech pa jikomal kechakun ri’”.
Xub’ij ri’ che ri jun chik taqim ri’ are rech kab’an katz’ib’axik e k’i wokajilal ri’, pa le k’amoj ub’e ri chakunem pa wokajil ri’, are rech ketz’ib’axik e k’i ajchajinelab’ pa jun uwach wuqq’ij ri’ ri kamajtaj saqakarik ri’ k’a pa le b’elejeb’ kajb’al rech chaq’ab’.
“Eri q’ijol katz’ib’axik ri’ are k’o nim upatan ub’anom chi ke ri wokajil chakunem ri’ rech kakitunu kib’ e k’i na chik e ajchajinel rech ketz’ib’axik xuquje’ rech kanimar kuwach, are keyexik ke’opan pa 5 mil chi ajchajinelab’ pa Iximulew”, xcha’ ri K’amal b’e.
K’o q’atenik b’anom chi ke ri wokajilal ri’ rumal maj pa kisaqilal ri’
K’o b’a’ jun nim chomanem pa kawokajilal, ruk’ pa kawokajil rech seguridad privada, rumal ri’ eri e are kakina’o che e k’o e k’i pa kawokajil che ri kakichakuj wari’ man katz’ib’am ta kib’, we jeri’ kakib’ano, kasik’ix apan chi kij ri DIGESSP rech kaq’atenik chi ke jacha’ ri taqanemtzij ri’, xcha’ ri Vela.
“K’o jujun taq b’anoj tzukunem qab’anom pa komonchak ruk’ ri Ministerio Público, are wa’ uwach ri xchomaxik pa komon taqawokajilal ri’ kumal ri MP, ri Digecam, ri IGSS, ri Wokajil Ajchajil Tinamit, ri DIGESSP, e are wari’ e k’o pa usolixik ri wokajil rech seguridad privada, chi’ k’u ri’ e k’o k’i e chapom chik, rumal k’ut e k’o wokajilal e k’o pa uq’ab’ q’atb’altzij chi ri maj pa usaqil ri chak kakib’an ri’ xuquje’ ketajin che reyexik kechomaxik rumal ri q’atol tzij chi ke ri’”, xcha’ ri K’amal b’e.
Xuya’ ub’ixik ucholajil eri tam chi ke ri e ajkojol kech rech chakib’ij loq chinaq e k’ot pa kasaqil che ri keta’m kuwach, we e tz’ib’atal taj pa aninaqil k’ut kojb’e che usolixik ri ketajin che ub’anik ri’.