E k’o kajib’ je’l tz’i’ e eqa’lenel K-9 rech ri PNC xeb’e ke’uxulan ri’

 

Eri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) xe’uxulanisaj e kajib’ tz’i’ eqa’lenelab’ ri kab’ixik e are qas utz xechakunik pa le uq’atexik awan jastaq ri’ jeri’ utzijol xuya’ loq ri Oficial José Arana, are ajtijonel chi ke tz’i’ K-9, rech ri Escuela Centroamericana rech  Entrenamiento Canino (ECEC) rech ri Sub Dirección General rech Análisis rech Información Antinarcótica (SGAIA) ri’.

Eri Yotzaida García, Sub directora Antinarcótica xub’ij k’u ri’, “We kamik are jun je’lalaj q’ijol ri’ ki’kotemal chaqe uj rumal kaqachab’ej b’i ri qachi’l ri’ pa le lajuj junab’ chak pa le uq’atexik awan kunb’alil pa Iximulew ri’”.

Xub’ij chik eri kajib’ tz’i’ eqa’lenel ri’ man xkil ta ri’ we k’o jab’, tew, kaq’iq’, k’ax ri’ xuquje’ man k’ot k’ax xkiraqo k’a pa le k’isb’al q’ij chak xkib’ano ri’.

“Konojel ri’ e sib’alaj utz kapatan xuquje’ e are ri’ keqach’ab’ej b’a’ chik, konojel ri’ e sib’alaj utz taq tz’i’ eqa’lenel rumal ri’ we kamik kuk’is uchak ri Django, ri are ri’ qas k’o chom q’atenik awan kunb’alil ruk’ pwaq xuk’utu, pa le lajuj junab’ chak xub’an ri’.

“Pa wokajil eri tz’i’ ri’ we kamik xkik’is uwach ri b’anoj chak ri’, k’o k’i pajb’alil rech cocaína xkiraqo, jeri’ chom pwaqil ri’, ruk’ k’aqb’alil, poq’sab’al, ruk’ ub’aq’ k’aqb’alil xuquje’ ruk’ no’jchakub’al kakoj pa ub’anikil k’amq’aq’nil pa taq japache’ rech pa we amaq’”, xcha’ ri Oficial instructor Arana ri’.

“Maqasach pa qachomab’al che ri keb’ tz’i’ eqa’lenel ri’ we kamik xkik’is uwach kichak rumal ri’ ke’al b’i pa cholchak rech ri xetijox wiri’ pa le SGAIA che ri kab’an wi ri tijonem pa nimatinamit xuquje’ pa taq le uq’ab’ tinamit rech pa amaq’”, xcha’ ri Oficial ri’.

Pa le kelik b’i pa chak ri’

K’o nim upatan kelik b’i pa chak le tz’i’ K-9, chi’ xk’oji wi ri Sub Directora Antinarcótica, Yotzaida García xuquje’ ri rajawtzij rech ri Asuntos Antinarcóticos xuquje’ rech Kojb’al ri Taqanem ri(INL), rech ri embajada rech ri Estados Unidos.

Eri jun chi ke ri tz’i’ eqa’lenel che ri xuk’is uchak are Django are jun chi pastor alemán, ri q’eq’ rij, are k’o waqxaqib’ junab’ xtob’anik pa le uq’atexik k’I awan pajb’alil rech cocaína ri’.

Eri Lobo, 11 ujunab’, are jun chi pastor Belga Malinois xuquje’ k’o lajuj junab’ xchakunik, ri are ri’ qas xna’w che uraqik awan kunb’alil ri’.

Eri Mía kub’in ri PNC, k’o b’elejeb’ juanb’ xchakunik pa le wolajil ajchajil tinamit ri’ xuquje’ ri are sib’alaj xtob’anik pa le uraqik k’i taq ch’awib’alil ruk’ k’i no’jchakub’alil pa taq le wokajil japache’ rech pa we amaq’.

Eri jun chik tz’i’ eqa’lenel ub’i’ Ferda are jun pastor Alemán chajchoj rij, k’o b’elejeb’ junab’ xchakunik pa le uraqik awan kunb’alil pa taq le b’anoj tzukunem ya’olchajinik xtatb’en wiri’.

Eri ub’anik xk’utun ri tijob’al ri’

Eri tijob’al ub’i’ Escuela Centroamericana rech Entrenamiento Canino are xk’utunsaxik pa Iximulew ri’ pa 1977 ri k’o pa 47 kilómetros che ri nimatinamit pa uwi ri nimab’e kab’e El Salvador. Chi’ k’u ri’ xetijon wi ri nab’e taq ajtijonelab’ rech ri Buró Federal rech Investigaciones (FBI) xuquje’ rech ri Departamento Antidrogas (DEA) rech Estados Unidos ri’.

Rumal k’u ri’ we kamik pa le rachoch Tijob’al ri’ kib’anom wi tijonem e k’i e ajtijonelab’ ri’ maltyox chi ke ri ri tijonem xkib’an chi’, rumal k’u ri’ e k’i tz’i’ eqa’lenelab’ xetijox chi’ jeri’ kuk’ ri rech nik’aj chik nimatinamit, jacha’ ri rech El Salvador, Bolivia, Panamá, Honduras ri’.

Noticias Recientes