Eri DIPRONA xetatb’enik pa le ya’ltzijol rech b’anoj uchajixik ri Saqche’ pa le uq’ijol alaxib’al 2,020 ri’

Eri Wokajil Jachakunb’al rech Ajchajil ri K’ache’laj (DIPRONA) ri’ rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) ri k’o pa le Consejo Coordinador rech ri Estrategia Nacional rech ri Conservación rech ri Saqche’ ri’, xetatb’enik pa le b’anoj ya’ltzijol ri’ “Ya’olchajinem xuquje’ rech Ula’wchib’al rech ri Saqche’ ri’, pa le uq’ijol alaxib’al 2020 ri’”.

Are wa’ loq ilb’anik ri’ che ri pa komonchak kab’an ruk’ ri Consejo Nacional rech Áreas Protegidas (CONAP), ruk’ ri Instituto Nacional rech Bosques (INAB), xuquje’ ruk’ ri Fiscalía rech Q’atenik b’anoj k’ax che ri ulewalil ri’ rech ri Ministerio Público (MP).

Pa le uwach ri b’anoj ya’ltzijol ri’ eri DIPRONA kub’an upatanixik ri Plan Operativo Táctico Policial No. 003-2020 ri’; pa le b’anoj tzukunem ya’olchajinik pa taq nimab’e xuquje’ pa taq k’ayib’al rech uq’atexik ri qupin che’ ri’ le maj pa usaqil, rech kaq’atexik uk’amik b’i pa taq le ch’ich’ xuquje’ rech kak’ayix ri saqche’ ruk’ nik’aj chik uwach ri’,  pa le 4 rech noviembre k’a pa le 23 rech diciembre rech pa we junab’ ri’.

Eri Subcomisario Edgar de la Cruz, taqanel rech ri DIPRONA xub’ij che are kanimaxik wari’ k’o tzukunem ya’olchajinik kab’an kumal reqa’lenelab’ ri comisarías rech ri distrito rech occidente xuquje’ kumal e ajtzukno’jchak rech ri Subdirección General rech Investigación Criminal (SGIC), pa keqale’n k’ut k’o wi ri chajinem kumal rech uchajixik uq’atexik ri k’ayin ri saqche’ ri’ xuquje’ rech maj jun kuk’am b’i pa taq ch’ich’ ri’, ri uq’ab’ taq, ri uche’al xuquje’ ri ukotz’i’j ri’.

E k’o e 300 chi e sak’aajil reqa’lenel ajchajil tinamit ri’ ketaq pa taq tinamit ri’ rech kechajin pa taq le tinamit rech Chimaltenango, Quiché, Chuwi’meq’ina’, pa Xe’laju’, San Marcos, chinab’jul xuquje’ pa Tz’olja’, jeri’ pa  Escuintla, rumal k’ut pa taq le nimab’e chi’ qas kak’ow wi pa taq le ch’ich’ kumal winaq ri’.

Eri ya’olchajinem ri’ kub’an tzukunik chi ke taq ri ch’ich’ xuquje’ k’o tzukunem xaq k’a te’et kab’an pa taq le nnimab’e Interamericana xuquje’ ri rech kab’e Pacífico ri’; k’o ya’olchajinem pa amaq’el kab’an pa taq le Mercado rech Artesanías, xuquje’ chinaqaj taq ri Centro Universitario CUM zona 11, jeri’ kumal e ajchajinelab’ keriqitaj pa taq tinamit ri’.

Eri komonchak b’anom kumal ri wokajilal pa taq le k’isb’al junab’ ri’ are b’anom rech ula’wchixik ri jun uwach saqche’ ri’ pa Ixim Tinamit, ri rumal ri’ xq’atataj pa jun 95% ri raqom chik chi ke taq ri che’ ri’ le maj pa usaqil e qupim loq.

Are wa’ k’o nim upatan kana’tixik chi ke ri winaqil ri’ eri che’ che ri k’ayim ri’ are ri rajwaxik k’o le saq umarchamo xuquje’ ri k’o rax che, pa we junab’ ri’ eri INAB k’o 40 mil uwach le che’ ri’ kojom umarchamo rech kak’ayix chi ke ri e ajyaka’lab’ rech ri saqche’ ri’ rech kakik’ayij pa tinamit.

Noticias Recientes