Tajin kuk’am uchuq’ab’ ri q’atenik uwach ichaj tiko’n rech awan kunab’al ri’

Are la’ uwach ri ub’e’al ri q’atenik taqom ub’anik rumal ri K’amal B’e Amaq’ Iximulew pa reqele’nik upatan ri Ministerio rech Gobernación, rumal ri Quinto Viceministerio rech Antinarcóticos kuk’ rajtaqanelab’ ri Subdirección General rech Análisis rech Información Antinarcótica (SGAIA) rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC), xkib’an keb’ riqb’al ib’ uchomaxik b’anoj chak kuk’ ri rajawtzij rech ri Ministerio rech ri Defensa Nacional (MDN), ruk’ Oficina rech Asuntos Antinarcóticos ruk’ Ukojik ri Taqanem Tzij ub’i’ (INL, pa inglés tzij) rech ri Embajada rech Estados Unidos rech América, ruk’ ri Unidad Especial Antinarcóticos (Unesa) ri’ xuquje’ kuk’ ri rajtaqanelab’ ri Fiscalía rech Delitos rech Narcoactividad rech ri Ministerio Público (MP).

Eri riqb’al ib’ ri’ are la’ xb’an ri’ rech taqim uch’ob’ik uchomaxik ya’el uchuq’ab’ ri uq’atexik uwach taq ri tiko’nib’al rech ri marihuana, ri amapola xuquje’ ri tiko’n rech coca ri’. Xuquje’ rech kachomaxik ub’anik ri puqchajinem q’atenik ri tiko’nib’al rech ri awan kunab’al pa rulewal qatinamit.

Xuquje’ tajin utaqixik ub’ixik chi ke konojel ri winaqil pa qatinamit chi rij man utz taj ri k’ax kape chi kij we kakitiko ri awan kunab’al ri’. Rumal k’ut, eri Taqanem Tzij rech Q’atenik ri Narcoactividad k’o pa le artículo 36 kub’ij che juntir winaq chinaq kub’an ri tiko’nib’al ri’,, k’o ri’ kab’e pache’ chi rij jo’ob’ pa 20 junab’ ri’ xuquje’ k’o jun tojb’al rajil kutojo rech Q100 mil chi rij ri jun b’anoj k’ax ri’.

Eri chak tajin ub’anik kumal ri wokajil ajchajil tinamit pa le nab’e q’ij rech enero pa le waqxaqib’ q’ij rech marzo rech pa junab’ ri’, are riqom chik 2 millones 587 mil 008 chi raqan ichaj tiko’n rech coca, k’o are 729 mil 117 rajilab’al raqan ichaj tiko’n rech marihuana xuquje’ k’o mil 500 chi raqan ichaj tiko’n rech amapola. Eri rajil are Q299 millones 326 mil 455 ri’. 

Noticias Recientes