Pa k’isb’al wuqq’ij kanoq, eri reqa’lenelab’ ri Subdirección General rech Prevención rech riDelito (SGPD) kuk’ nik’aj chik unidades especializadas rech ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC), xkib’an retz’b’ixik tijonem, ri xetz’anik rech q’atenik ri k’ax pa taq ri tinamit rech pa amaq’il, rech xtaqixik uq’atexik ri b’anoj k’ax xuquje’ rech kakojik utz taq k’olib’al rech utzilaj uxlanem etz’b’enik ri ak’alab’il kuk’ ri e q’apojil.
Rumal ri’, xkoj uk’olibal chajinem rech kuq’atexik taq b’anoj k’ax pa taq ri k’olib’alk rech San Miguel Chicaj, Baja Verapaz, xuquje’ La Unión Quiché, chi la’ k’ut eri wokajil ajchajin tinamit k’o wujtzijolil rech b’ixik uq’atexik taq kichapik winaq xquje’ rech q’atenik ri b’anoj ch’ijom k’axchak chi ke ri winaqilal. Xuquje’ xkib’an tijonem tzijob’el chi ke ri taq ak’alab’ xuquje’ ri e q’apojil rech kakib’ana kuwenta che kib’, rech kakich’ob’ kakinimaj ri ya’talik chi ke uwinaqilal pa tinamit, rech ya’ik ub’ixik ri ch’aweb’alib’al rech ya’ik ub’ixik tzijol.
E’are jun xetatb’enik chi’ ri ratz’iyaq rachib’al a Polito ruk’ al Polita are qas kinimal ri’ xq’alajinik pa le cholb’inem rech le unimaq’ij ri Amatitlán ri’, rech ya’ik ub’ixik uq’atexik k’ax, rech kak’amansax b’iw ub’ixik loq, xuquje’ rech kas nim uchuq’ab’ kub’al kik’u’x le winaqil chi ke ri e’ajchajin tinamit.
xuquje’ e’are jun xe’opanik ri utijoxel ri Escuela rech Formación rech Oficiales rech Policía (ESFOP), ri xecholb’inik ruk’ ronojel kanima’ kachuq’ab’ ri’ pa taq le calles xuquje’ avenidas rech ri uq’ab’ tinamit ri’.
Pa le ub’antajil le programa “Exploradores Policiales”, xtoq’axik kitatb’enik ri ak’alab’ ri q’apojil pa taq le utz b’anonem ri’ pa kaponik pa le loq k’olib’al ub’i’ Biotopo rech ri Quetzal, k’o pa Purulhá, Baja Verapaz ri’. pa le cholb’inem ri’, xkib’an rilik uchapik ronojel ri jastaq e k’o chi la’, are la’ xub’an chi ke rech xkina’o retalik kib’antajil ri jastaq e k’o chi la’, rech xek’oji chinaqaj ri kajulew k’ache’laj.
Xuquje’ eri e’ajchajin tinamit xkib’an tijonem utzijob’el chi ke ri ak’alab’ ri e q’apojil rech xepixb’an chi ke chi rij uloq’axik ri k’aslik k’olemal chi la’, xuquje’ rech xb’ix chi ke che e’are jun b’a’ che’ok che e’ajchajin rech ri awajil k’ache’laj k’o pa tinamit ri’. Sib’alaj xya ub’ixik ri’ che ri wokajil ajchajin tinamit sib’alaj xkita toq’ob’ chi ke ri tat nan rech kakib’an ri utz b’anonem k’utub’al chi saq ri’. rech kapatanexik ri cholchak q’alanem q’atenik, rech katerne’x ub’anik uwokik ri k’olem b’anikil pa utzilem pa tinamit.