Ruk’ xpaqab’ reqa’len katijob’alil ri jun puq reqa’lenelab’ le Subdirección General rech Investigación Criminal (SGIC) rech ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC) xuquje’ kuk’ jun puq rajchak taq wokajilal rech e’ajq’atenel ri b’anoj elaq’nik pwaq jastaq pa taq wokajil chak, xuquje’ xya ub’ixik che pawe q’ij ri’ kab’an le Nima K’uttijonem chi rij Yab’al Uchuq’ab’ ri Chakuninik rech Tzukno’jchak xuquje’ pa Komonchak ri Uq’atexik ri Elaq’nik Pwaq Jastaq pa Wokajil Chak ri’.
Le Viceministra rech Antinarcóticos xuquje’ rech Seguridad Fronteriza, Claudia Palencia, xub’ij k’ut, che ri k’uttijoninem ri’ man xaq ta kuya uchuq’ab’ ri chakunem pa wokajilab’al rech katzukux uwach ri releq’axik pwaq jastaq pa taq wokajilal ri’ xane’ are rech qas kaya b’a’ uchuq’ab’il rech kab’an suk’alil, kub’al k’u’x saqilal pa Iximulew ri’. “Eri ix chi jujunal ik’amom jun nim utz iweta’mab’alil chi rij b’anoj utzi nimanem pa qatinamit on pa nik’aj chik nimatinamit, chi rij b’anoj taq nima tob’anem kumal ri puq taq nimatinamit, chi rij taq ub’anob’alil uriqik taq jastaq meb’il, chi rij taq tzukno’jchak pa keme’uwachwuj pa kaqiq’, xuquje’ rech chi rij uq’atexik ri nuk’molaj b’anoj k’ax”, xcha’.
“Ri jujun chak eta’mam, xuquje’ ri jujun chakub’al ya’om pa le tijoninem ri’, are jun ya’talil rech qas utz kakojik xuquje’ rech utz kakojik pa le uq’atexik ri elaq’nik pwaq jastaq pa wokajil. Eri uq’atexik ri jun elaq’nik pwaq meb’il sib’alaj are jun nimachak ri’, ri k’ak’ uwach, xuquje’ pa amaq’el kuk’ex ub’anikil, rumal ri’ eri eta’mam, rajawaxik kakoijik xuquje’ rajawaxik kakoj pa taq le kawojil, rumal b’a0 eri chajinem man rech taq jun winaq, are b’anoj chak qumal qonojel”, xcha’ le Viceministra Palencia.
Rumal ri’, le K’amal B’e rech ri PNC, David Custodio Boteo, xub’ij chewe ri k’uttijoninem ri’ retal sachoch pwaq chi rij wari’ pa le ya’ik uchuq’ab’ le b’anonem pa saqilab’al, pa rutzilal xuquje’ pa ucholajilab’ pa tinamit. “Ruk’ wa’ kak’is jun uq’ij ri b’anoj tijoninem, rech kumaj b’i le jun k’ak’ uq’ijol rech upatanexik. Ri ix che ri xitijoj iwib’ rech kichakuj ruk’ jun nima ilonb’alil, pa jun suk’alil ub’anob’alil, xuquje’ pa jun ujikomal upatanexik jacha ri kutoq’ij ri uq’atexik ri b’anoj k’ax rech chik pawe q’ijol kimik”, xcha’.
Le Representante Residente rech ri Agencia rech Cooperación Internacional rech ri Japón (JICA), Ken Kubokura, xub’ij che pa le uq’ij b’anoj tijoninem ri’ are xb’an chi rij taq uwachtzijonem rajawaxik rech ya’ik uchuq’ab’ ri b’anoninem chajin winaqilal ri’ xuquje’ rech nab’ejsab’al uq’atexik taq ri elaq’nik pwaq jastaq pa wokajilal. Xuquje’ xutoq’ij ub’ixik chi kech ri reqa’lenel e’ajchajin tinamit rech ri chajinem rech uwinaqil qatinamit rech ukojik taq ri eta’mab’alil xkik’an pa le k’uttijoninem ri’ rech pa ub’anik suk’alil chajinem pa le rulewal ri tinamit.
Le tob’anem chi kuwach ri wokajil ajchajin tinamit ruk’ ri JICA are la’ k’o nim upatanib’al rech kab’anik jun ilonem tob’anik xuquje’ rech b’anoj utzijob’el ri k’aslemam chech ub’anik taq chajinem. Eri cholchak ri’ k’o nim upatanib’al rech pa le b’anoj komochak pa le ya’ik uchuq’ab’ ri kichakuninik taq wokajilal rech uq’atexik taq ri b’anoj k’ax elaq’ pwaq jastaq pa taq wokajilal, qas pa taq keme’uwach tzijol b’anikil pa kaqiq’, xuquje’ pa rachoch taq pwaqb’al k’olime’r.