Are wa’ uwach ri ub’ixikilem xb’an ujachik utzijol ri’, rumal ri’ eri Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, rachib’il ri Director General rech ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC), xuquje’ ri Director General rech ri Sistema Penitenciario (SP), a Ludin Godínez, ri xek’oji pa martes ri’ pa jun riqon ib’ rech choman chakunem kuk’ ri ajtaqonib’al tinamit ri rech ri Comisión rech Gobernación rech ri Congreso rech ri República rech Iximulew ri’. Rech xb’an utzijoxik ucholaj ri nimatzij ci rij ri b’anoj k’ak’ taqanem pa rachoch japache’ tz’apib’al, rech uloq’ik ri jastaq chakub’al xuquje’ ri ya’ik uchu’ab’ ri ya’olchajinem winaqil pa tinamit.
Eri Ministro Jiménez, sib’alaj xuya ub’ixik ucholalejil ri ub’anikil ri ya’olchajinem rech q’atexik taq ri b’anoj k’ax ri q’oxomal ri k’axk’onik pa tinamit. Eri jun uwach chak xb’anik are ri uloq’ik ri k’aqb’al q’aq’ rech kakikoj ri PNC. Sib’alaj xuay utzijol che choman ucholalejil taqanib’al ri xb’an pa tinamit pa le 2015, xuq’at ri’ rech kakoj ri k’aqb’al q’aq’ ri rech Beretta, calibre 9 milímetros ri’. Xub’ij k’ut chewe q’ij kimik are la’ tajin reyexik kachomaxik chi rij rumal ri Contraloría General rech Cuentas (CGC) rech kasuk’umaxik wene’ rech kaq’atexik uloq’ik ri’.
Xuquje’ eri Taqawokajnel rech ri Ya’olchajinem pa Amaq’il sib’alaj xub’ij k’ut che ri chakunem ri’ katerne’x ub’anik rech ya’ik ri chakub’al rajawaxik chi ke ri wokajil ajchajin tinamit kuk’ ri rech kakikoj pa rachoch japache’ tz’apib’al. Jeri’ xub’ij, che are wa’ k’o nim retal rech kanimarsax ri kik’olib’alil ri ch’ich’ che ri keb’inisaxik, xuquje’ rech kakojik ri k’ak’ taq keme tob’chakub’al rech kuya uchuq’ab’ ri kichak ajchajin tinamit pa uq’atexik taq ri b’anoj k’ax che ri kak’ulmataj tane’ pa tinamit.
Chi rij ub’anikil ri Sistema Penitenciario (SP), eri Ministro Jiménez xub’ij che b’anowem ri’ are la’ kuya uchuq’ab’ ri chajinem pa rachoch taq japache’ tz’apib’al, rech kataqixik uq’atexik taq rokik awan jastaq pa japache’ kumal winaq xuquje’ rech kaq’atexik ri b’anoj k’ax k’a pa taq rachoch japache’ tz’apib’al ri’. Xuquje’ xub’ij ri’ che ri uyakik rachoch japache’ sib’alaj chajital, pa Masagua, Escuintla, xuquje’ pa nik’aj chik tinamit rech pa amaq’il are keyak chi la’ k’ut.
Eri jun chik nimachak xuya ub’ixik ri Ministro Jiménez are ri’ chi rij ri kititz’om kib’ ri winaq e tz’apilik pa rachoch taq japache’ rech pa rulewal tinamit. Sib’alaj xub’ij k’ut che ri jun titz’ow ib’ pa japache’ are kupetisaj jun b’anoj nimak’ax itzelb’anik pa le wokajil japache’ ri’ rumal ketzijon chi kuwach ri e tz’apilik chi la’ k’ut. Rumal ri’ sib’alaj xuya ub’ixik chi k’o b’a’ nim b’anoj rutzilal tajin pa nima rachoch japache’ ub’i’ Centro rech Máxima Seguridad kech Achijab’ Renovación I ri’, chi la’ k’ut xb’antaj kowonem xetasik ri e’itzelalaj taq uwinaqil ri jun Pandilla rech ri Barrio 18 xuquje’ ri Mara Salvatrucha (MS-13).
Xuquje’ eri nimatat Jiménez xuya ub’ixik ucholalejil rech utz ukojik kab’anik ri Dispositivo rech Control Telemático (DCT), are l’a jun chik b’anoj k’olik rech kakoj chi ke ri e’ajpache’ rumal q’atb’al tzij, xuquje’ rech taqim ujachik kiwach ri winaq e tz’apil pa japache’ tz’apib’al. Pa k’isb’al ri’, sib’alaj xuya ub’ixik che ri komonchak rech kaq’atexik taq ri e’ajb’anol ri k’ax ri’ k’o nim upatanib’al jeri’ katerne’x ub’anik ri yakon k’ak’ rachoch japache’ tz’apib’al rech k’o ketz’apib’ wi ri winaqil e tz’apim rumal ri q’atb’al tzij ri’.