Eri reqa’lenelab’ ri Subdirección General rech Análisis recj Información Antinarcótica (SGAIA) rech ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC) xkichap jun achi (extraditable) are k’ut a Edras Gamaliel Carbajal Guerra, apodado “Keka”, 44 ujunab’, are kab’ixik taqom loq uchapik rumal ri q’atb’al tzij estadounidense rumal uwinaqil ri narcotráfico. Ri are xchap kimik pa jun puqtzukunem xb’an pa le aldea Chacté rech San Luis, Petén ri’.
Eri a Carbajal Guerra are taqom loq rech kataq b’i pache’ q’atoj tzij pa le nimaq’atb’al tzij ub’i’ Corte Distrital rech ri Estados Unidos rech ri Distrito Este rech Texas rumal xuutaq b’i pa k’ayij eqa’n kunb’al xuquje’ chom pajb’alil rech cocaína ri’, pane’ b’a’ reta’m ri are che are la’ jun umaj b’anoj k’ax kub’an apan chi la’ pa Estados Unidos ri’, ri are la’ kuk’ula’le’j uwach ri Taqanem k’o taq ri Secciones 959(a), 960 xuquje’ 963 del Título 21 rech ri Código rech ri Estados Unidos ri’.
Xuquje’ xub’an ri k’ax ri’ are chi’ xub’an ri awan kunb’al rech chom eqa’n rech ri cocaína xutaq b’i uk’ayixik pa le nimatinamit rech ri Estados Unidos ri’, pane’ b’a’ reta’m ri are chi are jun umak ri’ we jeri’ kub’ano, ri kuk’ula’le’j jacha kub’ij ri taqanem pa le Sección 959 rech Título 21 rech ri Código rech ri Estados Unidos ri’.
Eri tzukunem chi rij ri’ are xuq’alajisaj che ri jun molaj ri’ rech ri narcotráfico ri’ pa le Sur, Centro, xuqfuje’ pa Norteamérica ri’, ri are k’ut chom ri awan kunb’al cocaína xutaq b’i uk’ayixik pa Estados Unidos ri’. Pa 2016 k’a pa abril rech 2024 ri’. Eri a Carbajal Guerra ri are xk’oji pa rejqale’n uq’axexik, pa kemon xutaqik b’i chom eqa’n awan kunb’al pa le nimatinamit chi la’, pa Honduras xuquje’ pa nik’aj chik tinamit e k’o apanoq.
Ruk’ uchapik ri’, e k’o chik e 12 chi winaq e extraditables ri’ ri xechapik rumal e’uwinaqil ri narcotrafico pa junab’ ri’. Eri puqtzukunem xb’an are la’ uchak upatan tajin chech ub’anik ri wokom k’amal b’e qatinamit ri’ pa le kaq’ateik ri nik’aj molaj e’ajb’anol k’ax pa nik’aj chik nimatinamit.