Sib’alaj qastzij b’a’ katajin uterne’xik ri nim chajinem ri’ kumal ri wokajil chajin amaq’ tinamit xuquje’ ruk’ uk’isik uwi katijoxik ri e’ajchajin tinamit, ruk’ utaqixik b’anik ri utzilaj chajinem winaqilal pa tinamit aj iximulew. Eri b’anoj taq chajinem ri’ are la’ kutaqij ya’ik uchuq’ab’ ri cholchajinem taqom ub’anik rumal ri Wokom K’amal B’e Amaq’ xuquje’ pa nima reqale’nib’al ri Ministerio rech Gobernación ri’ (MINGOB), rech uq’atexik taq b’anoj k’ax xuquje’ kaq’ataexik ri e’ajb’anon k’ax pa amaq’ tinamit.
Eri Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, pa are chi’ xutzijon pa le nimatzijolinem q’axeb’al tzij ub’i’ “La Ronda”, sib’alaj xukoj uchuq’ab’ rech uwokib’al uwach ri tinamit winaqilal ri kub’al k’u’x ri’ ruk’ ri ub’ixik che ya’tal keqale’nib’al e 3,700 chi k’ak’ e’ajchajinelab’ kuk’ e’ajtaqaninelab’, ri chomatal chik kab’an pa lunes 29 rech septiembre ri’. “Kaya ub’ixik pa ronojel amaq’ tinamit ri’ we jun nim b’anonem ri’. Maltyox chi ke rumal xkitijoj kib’, maltyox rumal xkikoj uq’ij xuquje’ maltyox chech ub’anik jun q’axenem ri’ rumal ri b’anoj chajinem pa Iximulew xuquje’ chi ke ri qawinaqilal”, xcha’.
“Eri eqa’lenelab’ ri’ xkitijoj ri kachomab’al kano’jib’al xuquje’ ri kich’akul kib’aqil kakik’el xuquje’ rumal xkiya kanima’ rech ke’ok pa chajinem amaq’ tinamit. Are kuya uchuq’ab’ ri wokajil xuquje’ pa keb’ oxib’ q’ij ri’ ke’al b’i che chajinem pa tinamit, rech kakilo ri b’iw ub’ixik loq, ech kenab’yajik che b’anoj puqchajinem xuquje’ rech kakikub’isaj kik’u’x ri tinamit winaqilal”, xcha’ ri Taqawokajnel Ya’olchajinem pa Amaq’.
Pa le Estadio Cementos Progreso kab’an wi ri nim ilob’anem rech graduación rech ri LVII Promoción rech ri Curso Básico rech Formación rech Agente rech Policía, jeri’ rech kab’an ukojik ri retal ke’ok che ajchajinelab’ e rech ri Ujuk’al Uro’ puqil xkitijoj kib’ ub’i’ XXV Promoción rech ri Curso rech Capacitación rech ri Ascenso rech ke’ok chech Comisario rech Policía ri’.
Xuquje’ rech ri puqil ub’i’ Promoción rech ri Curso Básico rech Formación rech Oficial Tercero rech Policía ri’; eri Ujuk’al Puqil ub’i’ XX Promoción rech ri Curso rech K’uttijonem rech ke’ux chech Subinspector rech Policía ri’; ri Urox puqil ub’i’ III Curso Básico rech Especialización rech ri Delito; xuquje’ ri Uwaq puqil ub’i’ VI Curso Básico rech Especialización rech Docencia Policial ri’.
Ri nuk’wokaj b’anol k’ax
Eri Taqawokajnel rech ri Ya’olchajinem pa Amaq’ xub’ij che ri jun molaj b’anol k’ax rech ri Barrio 18 xekoj che molaj e’itzelalaj taq b’anol k’ax ri xib’ib’al ib’ rumal ri Estados Unidos rech Am´perica ri’, are la’ jun b’anonem xtaq ub’anik pa k’ot jumul b’anom jewa’ ub’ixik pa le kaq’atexik ri jun molaj b’anol k’ax. “Eri Barrio 18 man xaq ta chik jun pandilla ri’. Xane’ are chik jun chi molaj itzelalaj b’anoj k’ax ri xib’ib’al ib’ ub’anik, ub’anob’alil, ri k’o uq’ab’ k’ax pa taq rulewal taq amaq’ib’ nimatinamit xuquje’ ri k’o nimak’ax kub’an pa taq ri nimatinamit pa uwachulew. Eri uq’atexik taq are karaj kakimol kib’ ri wokajilal pa le kaq’atexik ri’, are qas kumaj no’jtzukunem chak chi kij ri’ pa qatzij tzij ri’. Man kojuxlan taj chech kaq’atexik ri’”, xcha’.
Xuquje’ eri nima tat Jiménez, xub’ij che, ri ukojomb’i’aj “El Lobo”, are ajtaqanel rech ri Barrio 18, ri are tz’apilik pa le japache’ tz’apib’al ub’i’ Centro rech Detención rech Máxima Seguridad “Renovación I”, k’o pa Escuintla ri’. “pane’ b’a’, kib’anom ronojel uwach taq k’ax are chi’ xq’axexik xk’am b’i, man kojuxlan taj, man kaqaxe’j ta qib’ ruk’ ri k’ax kipetisam. Kaqaya’o ta qib’ chi kuwach, man kaqaya ta uq’ij kik’u’x. Kaqakoj ri qachuq’ab’ chech kaq’atexik ruk’ juntir ri uchuq’ab’ qachakub’al ri’ rech kaqaq’atij uwach ri q’atb’al tzij che ri xtaqan loq rech kaqaq’ax’j tane’ ri jun achi “El Lobo” ri’, xcha’.