Ri reqa’lenelab’ taq ri unidades especializadas ri’ rech ri WokajilAjchajin Tinamit (PNC) xuquje’ taq ri rajchajinelab’ ri Wokajil Japache’ Tz’apib’al (SP) xkib’an nim tzukunem pa le Centro rech Detención Preventiva El Boquerón, k’o pa Cuilapa, Santa Rosa. Xesach ri utzil loq’oq’eb’anem chi kech ri pandilleros rech ri Mara Salvatrucha (MS-13) ri keriqitaj chi la’ k’ut, jeri’ xb’antaj kowonem xriq ri awam kunb’al chi la’, e k’o tz’ikin awajib’ xuquje’ k’o jastaq awatalik xriq chi la’ k’ut.
Eri puqtzukunem ri’ are xb’an usolixik rumal ri Ajk’amal B’e rech ri PNC, Helver Beltetón ruk’ ri Subdirector rech Investigación Criminal, Edis Fabián Hernández, ri Taqanel rech Operaciones, Esvin Jacinto Quiché, xuquje’ ri Taqanel rech Personal, Juan Rodas ri’. Eri ajtaqanel rech chajim tinamit xkib’an jun nim tob’anik pa le tzukunem xb’an pa rachoch wokajil japache’.
Eri xriqik k’o 64 chi keme’iluwachib’al, 10 chi kememeq’sab’al, 10 chi jororsab’al, 138 paqalsab’al uqul, 12 chi kemekaqiq’sab’al, 115 kaqiq’sab’al, 15 chi tewirsab’al, 15 chi kaxlanq’aq’, 14 chi b’anob’al kape, 8 chi jak’ib’al, xuquje’ oxib’ chi ch’ilisab’al.
Xuquje’ k’o 31 chi xul 12 kojb’al rech videojuegos, 12 chi xikinsab’al, kajib’ chi qupib’al kiwi’, jun b’anob’al jorob’sab’al ja’, jun videojuego, k’i taq kolob’ch’ich’ jek’ib’al rech TV, xuquje’ ruk’ k’olib’alil kar.
Xuquje’ xriq 67 chi pisob’al rech sik’, 12 chi k’olib’alil ruk’ marihuana, xuquje’ 5º chi tzijib’al. Xuquje’ e k’o tz’ikin awajib’ xeriq loq chi la’ pa rachoch ri japache’ tz’apib’al, e k’o ri’ wuqub’ chi kok, taq tz’ikin q’an wokik’u’x, jun sis, keb’ chi piq’patux ri’, ri xek’am b’i pa runimal rachoch ri Consejo Nacional recg Áreas Protegidas (CONAP) rech kekolik ketzuq chi la’.
Pa junam k’ut, xb’an jun tzuiunem pa rachoch ri japache’ tz’apib’al kech Achijab’ rech Santa Cruz rech le Quiché, Quiché, chi la’ k’ut eri wokajil ajchajin tinamit xekowon k’ut xriqik loq oxib’ chi waqwach rech no’jisab’al ch’aweb’al, keb’ chi kolob’ch’ich’, jun sikinib’al, jun torob’al, jun ramib’al, jun kachib’al, ruk’ nik’aj chik jastaq awatalik
Eri q’atenik ri’ are wach ri tzukunem xtaq ub’anik rumal le Wokom K’amal B’e Tinamit Iximulew pa reqale’nik uchak le Ministerio rech Gobernación (MINGOB) rech kaq’atexik pa komonchak ri b’anowem taq k’ax k’a pa rachoch japache’ tz’apib’al, rech ya’ik uchuq’ab’ ri chajinem chi kech uwinaqil tinamit, xuquje’ rech uq’atexik ri elaq’ toq’inik pwaq xuquje’ ruk’ nik’aj chik k’ax ri’.