Eri uwi katijoxik e’ajchajin tinamit ri’ are la’ jun nimachak ri’ ri taqom ub’anik rumal rilawachinem chak pa tinamit rech kuya jun utz kanimaxik le winaqilal xuquje’ rech ya’ik uchuq’ab’ le chajinem pa Iximulew. Pa le rilik wa’, eri jun puq ri’ e’are e 98 chi reqa’lenel ri División rech Seguridad Turística (DISETUR) rech ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC) ri xkik’iso uwach ri katijoxik pa le tijonem Curso rech Especialización rech Seguridad Turística ri’.
Eri Viceministra rech Seguridad, Claudia Palencia, xub’ij che kuk’ikotisasj kiwach le ajchajinel rech turismo rumal xkiya ronojel kanima’ che ri b’anoj chak ri’. “K’a pa keb’oxib’ q’ij ri’ kamajtaj ub’anik le cholchajinem ub’i’ Semana Santa Segura”, pa le konojel ri wokajil ajchajin tinamit kek’oji pa amaq’el che chajin winaqilal pa tinamit rech utz kachajixik ri winaqilal e wa’katel ri’ ri ke’opan pa taq le k’olib’alil pa tinamit”, xcha’.
Xuquje’ le Viceministra Palencia xuya uq’ij le uchak reqele’n le Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, ruk’ ya’ik uq’ij kiwach le ajchajin tinamit, sib’alaj xutzuj le ya’ik le bono rech Q1500, rech rajil kiwa kirikil pa le b’anoj chajinem pa Awas Q’ij. “Le uchak k’o nimalaj rajawaxik rech pa le kachajixik ri winaqilal ri’ xuquje’ pa b’anik utzilem chi kech konojel ri qawinaqilal kuk’ ri kepe pa taq tinamit naj”. Xcha’.
Eri K’amal Be rech ri Instituto Guatemalteco rech Turismo (INGUAT), Harris Whitbeck, sib’alaj xuya ub’ixik che rumal xk’is uwach ub’anik katijoxik ri tijob’enik rech kakib’ana utz chajinem ri’. “Sib’alaj rajawaxik k’ut eri ix man xaq taj kixchajinik xane’ are rjawaxik kichajij le embajadores rech ri turismo ri keriqitaj pa rulewal qatinamit. Xitijoj iwib’ k’ut rech xich’ob’o kixchajin pa uk’olib’al wa’kate, xuquje’ rech xiweta’maj le tzijol k’aslemalem, rech b’antajil, rech k’olib’al ka’yejnik xuquje’ uk’amilal kaya’tajik winaqil chowe q’ij saq. Eri jun ajchajinel rech turismo are ri’ jun nim reqa’lenem ri’ rumal rech ri chajinem, ri unimaxik ri kaloq’oq’axik, xuquje’ eri eqele’m tzij ri’ are ri’ kaqaj nim ralal pi wi’ ix”.
Pa le b’anoj tijonem, eri e’ajtijoxel sib’alaj xkik’am uchuq’ab’ ri keta’manik rech kena’w che ub’anik k’i uwach chak ri’, ri rech doctrina policial, rech ri ch’ich’ keb’inik pa rulewal ri’, rech kakich’ob’ kakikoj k’aqb’al, rech uch’ob’ik kunanem, rech cartografía, rech rilik rachib’al retal juyub’al tinamit, rech b’anik q’atoj tzij, jeri rech tijob’enem winaq xuquje’ rech keb’ pa ch’ab’alil tzij.
Xuquje’ xkib’an k’i taq b’anik reta’maxik chi rij qach’akul qab’aqil qakik’el, rech muxunem, rech tob’an ib’ xuquje’ rech kakesaj kib’ pa le k’ax. Eri jun tijonem ri’ are la’ xya’tajik kumal e’ajtijonel rech taq ri waqib’ ch’ob’oj eta’manik, rech kib’antajil e’ajchajin tinamit, rech b’anoj puqchajinem xuquje’ rech kachajixik winaq e wa’katel, ruk’ nik’aj chik uwach.