Pa le Nimalaj ub’ik ri k’amal b’e amaq’ pa taq tinamit, eri Primer Viceministro, Carlos Enrique Franco Urzúa, xtzuj ri b’anoj chajinem rumal ri Taqamaq’ pa taq ri 177 chi uk’olib’alil e ajchajil tinamit pa le nimatinamit Iximulew ri’, chi ke ri’ e 25 mil chi e ajchajinelab’, pa taq ri jalajoj Jachakub’al Wokajil rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit ri’ (PNC), ri katajin uchakuxik ri’ rech ri chajinem winaqil e aj iximulew ri’, rumal ri’ qajinaq ri uchuq’ab’ ri k’ax kamisanik pa le rulewal tinamit ri’, eri tzukno’jchak b’anom rumal ri’ Investigación Criminal ri’, are xuya’ pa retal k’o 2,507 chi tzukunem b’anom, 607 chi k’aqb’alil riqom, e 1,040 chi ak’alab’ e riqom xuquje’ e 849 chi ri’j winaq e riqom ri’.
Chi ke ri utz b’anoj tzukunem pa tinamit ri’, e chapom chik 14 mil chi winaqil ri’, 340 chi ch’ich’ e riqom, 2,980 chi ch’ich’ e chapom, 830 chi k’aqb’alil riqom, 342 chi kejach’ich’ riqom xuquje’ 7,219 e chapom, xuquje’ e k’i molaj b’anol k’ax e ajtoq’il pwaq e q’atemaj, e k’o 200 e ajtoq’il pwaq e q’atemaj, e k’o k’i molaj e kamisanelab’ e q’atem, jeri’ elaq’omab’, jeri’ ke’elaq’ pa taqawokajil xuquje’ e k’o narcotráfico e q’atemaj.
Are wa’ taq uwach ri chakum pa junab’ ri’, e k’o reqa’lenel ri PNC xetijoxik xuquje’ e k’o 1 mil 512 chi e ajchajinelab’ xya’taj kiwujil rech xkik’iso ri tijob’en ib’, pa le tijob’al rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit Dr. Carlos Vinicio Gómez Ruíz, katajin katijoxik e 4 mil chi k’ak’ eqa’lenel e ajtijoxel xuquje’ e ajtaqonel pa jalajoj taq wokajil ri’.
Eri Subdirección General rech Q’atenik Awan Kunb’alil, k’o 397 chi puqchajinem ub’anom ri’ xuquje’ k’o 162 chi utzukuxik awan kunb’alil b’anom, eri rajil ri cocaína riqom are Q.34, 021, 641.10 chi pwaqil xuquje’ eri rajil jalajoj awan kunb’alil riqom are pa ronojel Q 63,004,332.78 chi pwaqil ri’.
En materia de prevención, el Ministerio de Gobernación, ha beneficiado a 4,248 personas con Pa le b’anoj q’atenik k’ax, eri Ministro rech Gobernación, ub’anom chik utzilem chi kech 4,248 chi winaqil ri’ ruk’ uchakuxik ri cholchak rech q’atenik k’ax ri’, k’o 17 chi Comisiones Municipaes kojom, k’o kajib’ kachakub’al kech Ixoqib’ kojom. Eri e ajchajinelab’ ronojel q’ij kib’anom chomanem kuk’ ri winaqilal xuquje’ tajin ri cholchak rech ri Escuela Policial rech Vacaciones kuk’ ri ak’alab’ xuquje’ kitat nan ri’ e k’o 700 pa konojel e are jun rech pa tinamit ri’. E k’o 16,256 chi winaqil rech ri k’amq’ab’ winaqilal tajin katijoxik chi rij b’anoj Q’atenik k’ax ri’.