Sib’alaj tajin kaq’atexik ri e ajb’anol k’ax ri’. Rumal ri’ eri Q’atb’al Tzij rech ri Subdirección General rech Investigación Criminal (SGIC), rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC), xya utzijol ub’ixik che pa le nab’e taq job’ ik’ rech pa junab’ ri’ e k’o 7 mil 326 b’iw b’ixik xkitzuj loq ri winaqilal ri wokaj e ajpoq’san chak ri’ ri xexib’ix kumal ri molaj b’anol k’ax ri’ kumal ri pandillas rch ri MS, rech Barrio 18 xuquje’ nik’aj xkikoj kib’ chi ajb’anol k’ax, ri sib’alaj xkitoq’ij pwaq rech kakikamisaj ri ta ri winaq rech kakiq’atij kechakunik.
Maltyox che ri PNC chi ke ri ajeqa’lenel chajin tinamit ketajin che kaq’atexik ri pandillas ri’ rech kakib’an ta chik ri k’ax, xuquje’ rech sib’alaj kakito’o ri winaqil kab’an k’ax chik ech, pa junab’ ri’ eri winaqil e aj iximulew man kakitoj ta chik Q227 millones 845 mil 036 ri’ (are junam ruk’ jun 91 por ciento ri’ che ri toq’inik pwaq xq’atexik ri kakoj taq chik), ri sib’alaj toq’im kumal nik’aj e itzelalaj taq molaj b’anol k’ax.
Eri tzijol xya ub’ixik rumal ri PNC, che pa le nab’e kajib’ ik’ rech ri junab’ ri’ xkoj ri’ 736 chi pwaq xtoj pa kaq’ab’ nik’aj pandillas ri’, junam ruk’ Q4 millones 239 mil 029 chi pwaqil xtoq’ixik kumal nik’aj elaq’omab’ ri’.
Pa le Artículo 262 rech ri Código Penal q’atom wi ub’ixik: Jachin b’a’ kupoq’saj chomapwaq ri’ man k’ot pa usaqil ri’, rumal ri’ k’o ri q’atb’al tzij chi rij ri’, we k’o jun winaq pa awalik kub’an tane’ ri k’ax elaq’ ri’, jachin kutoq’ij pwaq chi ke winaq, we ke’uxib’ij winaq ruk’ ri b’anoj elaq’an pwaq ri’, jachin ke’utaq’alb’ej winaq chi rij pwaq ri’, keb’e pache’ tz’apib’al chi rij ri b’anoj k’ax ri’, ketz’apix waqib’ junab’ xuquje’ pa kab’lajuj chi junab’ ri’, man tojotal taj.