“Eri Urox Viceministra rech Gobernación, pa reqa’lenik ri wokajil ajq’atil k’ax xuquje’ xumaltyoxij chi ke ri e q’apojil rumal xetatb’enik pa le nima riqb’alil ri’ ub’i’ E kaq’o’ lajk’al kakiq’al kib’, ri ruk’ nimalaj ki’kotemal xwokotaj uwach kumal ri ajchak ri Unidad rech Q’atenik b’anoj k’ax pa le unimaq’ij pa uwachulew kech e q’apojil ri’ ri xuwa’lijsax uwach rumal ri Naciones Unidas”, xcha’ ri Clauda Díaz.
Xub’ij chik “Eri ix ri kitotab’ej kanimaq’ij ri e q’apojil ri’ ruk’ wa’ are taqim uwa’lijsaxik ri loq’ kipatan ri alab’om alitom pa le qatinamit, rumal k’ut eri Ministerio rech Gobernación are taqawokajil reqa’lenel ri ya’olchajinik chi ke ri winaqil ruk’ kijastaq ri’, rumal qeta’m k’ut k’o ri itzelal k’axk’onem tajin kaqak’ulmaj ri’”.
We kamik koj che uk’aslemaxik ri jun k’ak’ uwach utzijolil ri winaqil, pa le uq’ijol ri jun itzel yab’il rech ri covid-19 are wa’ xpetik xuk’exo ub’antajil ri qak’aslemal ri’, ri xpetik xutunu rib’ ruk’ ri nik’aj chik itzelal k’axk’onem che ri iweta’m chik ix, jacha’ ri itzelal k’o chi kuxo’l ri e ajtijoxel pa taq tijonem, ri itzel k’axk’onem kumal nik’aj maras xuquje’ kumal pandillas, ri itzel k’axk’onem kab’an pa uwachwuj k’amq’aq’nil xuquje’ ri k’ax kab’an kumal ri winaqil pa taq kachoch.
Rumal ri’, we kmaik kaqaj uj kaqaya’o ub’ixik eri iquj itzij xuquje’ ri itatb’enik are k’o nim upatan, eri ix riye’b’al xuquje’ rech b’anol utzilem pa q’atinamit chuwe’q kab’ij, rumal ri’ kaqab’ijc hiwe eri utz b’a’ chib’ano pa le patan kuk’ ri winaqil, xuquje’ chixtob’ rech uq’atexik ri b’anoj k’ax itzelal ri’.
K’o nim upatan ri no’jk’aslemal kib’ano ri ik’amom kanoq retalil kuk’ ri itat nan aretaq xixkitijoj, chiya’ b’a’ jun utzalaj k’utanik chi ke ri e ak’alab’ che ri qas e nitz’ xuquje’ chiwechb’ej uk’amom uwach ri b’anoj utz tijonem xuquje’ rech kiwa’lisaj iwib’ ix.
Xuquje’ aretaq ix jamalik e chib’ana b’a’ ri utz taq taqkil chakunik xuquje’ chiwa’lijsaj iwib’ pa ik’aslemal ix pa taq le eta’mab’alil, pa taq le utz je’alil b’anikil xuquje’ pa rech le utz taq b’anoj tz’ib’anik, xuquje’ rech naj kixk’oji che ri itzelal katijik kab’anik xuquje’ rech mixk’ol kuk’ ri maras xuquje’ ri pandillas.
“Miq’atij ub’e ri iwichk’am kib’ano, k’o nim upatan we ix jun pa chomanem kuk’ ri q’atb’altzij xuquje’ kuk’ ri wokajil ajchajil tinamit rech b’anoj uchomaxik ri utz b’iw ub’ixik ri’ ri are wa’ pa ronojel q’ij kub’an utz che ri Ixim Qatinamit ri’” xcha’ ri Viceministra.
Eri q’atb’altzij k’ut rech ri Unidad rech ri Prevención Comunitaria rech uq’atexik b’anoj k’ax (UPCV) ri’, xub’ij eri chakunem ri’ are utaqim kuwa’lijsaxik ri b’anoj chomanem kuk’ ri e q’apojil alab’om alitom ri’ pa le uq’atexik ri b’anoj k’ax itzelal kumal ri e q’apojil pa taq tinamit ri’.
Are wa’ jun utzalaj b’anoj kumal
Eri e tatb’enel ri’ xk’ut chi kkuwach jujun taq ch’ob’otal chak che ri kab’an juntir wari’, ri b’anoj koomon rech chomanem kumal ri e q’apojil, pa le ch’ob’otal chak ub’i’ “Cocina Joven”, b’anoj chomanem chi kuwach e q’apojil, ya’el uchuq’ab’ ri b’anoj chak taqkil kumal, ri q’apoj taq b’anoj ch’ob’otal chak ri utz chi ke, pa le kekowinik rech kakitijo ri che’ pa taq le 16 rulewalil ri uq’ab’ tinamit pa we amaq’, xuquje’ ri ch’ob’otal chak rech b’anoj b’ixonem pa uq’ab’ taq tinamit ri’.