Eri puqtzukunem xb’an chaq’ab’ iwir kumal reqa’lenel taq comisarías, unidades especializadas xuquje’ kuk’ reqa’lenel ri Departamento rech Tránsito (DT) rech ri Wokajil Ajchajin Tinami t(PNC), pa taq ri wokaj rech ri uk’u’x nimatinamit xuquje’ pa taq k’olib’em pa tinamit, are rech ri’ ya’ik uchuq’ab’ ri ya’olchajin winaqil, rech uq’atexik ri awan opanriqonem xuquje’ rech uq’atexik taq k’ax ri’. Rumal ri’ xkoj uk’olib’alil chajinem tzukunem ri’, chajinem che kaqan, chi rij taq kejach’ich’ ri’. 

Eri Viceministro rech Seguridad, José Ronaldo Portillo Salazar, rachi’l ri K’amal B’e rech ri  PNC, David Custodio Boteo, xuquje’ ri Director General Adjunto, Helver Beltetón, xakisolij ri b’anoj puqchajinem kumal e’ajchajin tinamit. Pa le ub’ik, sib’alaj xub’ij chewe puqtzukunem ri’ are la’ k’o nim upatanib’al rech uq’atexik taq b’anoj k’ax. Xuquje’ xe’utoq’ij ri wokaj e’ajchajil tinamit rech kakiterne’j ub’anik ri chak ruk’ no’jsuk’alil xuquje’ pa jikom kanimaxik ri winaqilal ri’. 

Pa le puqtzukunem xk’oj uk’olib’alil ri chajinem xuquje’ pa taq ri ch’ich’, jeri’ che kaqan, chi rij taq kejach’ich’, xuquje’ xkib’insaj ri ya’olchajinem. Rumal ri’ eri wokajil ajchajin tinamit xkib’an rilik kitzijol ri winaqib’ rech qas xkib’an ri rilik wexa’ k’ot tane’ jun taqom uchapik ri’. Jeri’ xkib’an rilik kiwuj ri e’ajb’insal taq ch’ich’ rech xkilo we keqam juntir kiwujilal xuquje’ rech ketajin ri’ che unimaxik ri Taqanem rech Tránsito ri’. 

Xuquje’ xkib’an kasolixik pa taq ri ch’ich’, ri kejach’ich’ rech xkilo xkisolij we k’ot e’eleq’am b’i, we k’o jastaq rech b’anoj k’a keqam b’i xuquje’ rech xkilo wexa’ k’o pa awalik opanriqonem katajinik. 
Rumal k’tu eri b’anoj pa awalik opanriqonem ri’ rech k’ot tane’ jun kuya uwi tane’ kurumumij tane’ rib’, rech kakib’an k’i tane’ k’ax ri’ pa taq nimab’e pa tinamit. 

Pa le puqchajinem q’atenik, eri reqa’lenel rech Binomio K-9, e’are taq ri k’amal b’e kuk’ ri tz’i’ e tzukukunelab’, xkib’an ri tzukunem pa taq bares, discotecas, pa taq centro nocturnos xuquje’ taq nik’aj chik, rech xkitzukuj awan kunb’al xuquje’ itzelal taq jastaq rech b’anoj k’ax. Pa junamil b’a’, eri wokoj taq e’ajchajin tinamit xkisolij pa taq k’ayib’al we k’o ri kiwujilal rech kakib’an ri k’ay, xuquje’ we man k’ot ak’alab’ e pa chak chi’. 

Ruk ri tzukunem ri’, eri Wokom K’amal b’e rech Iximulew pa uchakunik ri Ministerio rech Gobernación (MINGOB), kuya’ uchuq’ab’ ri cholchak puqchajinem rech b’a’ kanimaxik ri Taqanem, ri ucholalejil, ri taqawokajib’al xuquje’ ri chajinem uwinaqil tinamit, jeri’ rech k’o kub’al k’u’x pa utzilem kek’oji ri winaqil pa ri kik’aslemalil.