“Pa joremal ujk’olik, rumal eri uj oj ajchakunel winaq, rech kaqach’ak ri laq qawa kaqak’am b’i pa qachoch”, xkikub’isaj ub’ixik e k’i winaqilal rech El Estor pa Izabal, ri xkib’ij ri’ che pa jo’lajuj q’ij chik pa k’axk’onem keriqitajik rumal ri tz’apin nimab’e b’anom chi la’, ri xub’an k’ax che ri kak’ay ri e ajk’ayinelab’ ri’.
Jeri’ xub’ij ri Claudia Pérez, k’amal b’e ri winaqilal ri’, xub’ij k’ut che maltyox b’a’ xjaqataj ri nimab’e rumal ri’ kakimaj chi b’i ri kichakunik,, “ri in in nan xuquje’ k’ax kuriq uchak jun, rumal ri’ kinb’ij sib’alaj utz xoksaxik ri korlim ya’olchajinem chi’ pa kik’olib’alil”, xkub’isaj ub’ixik are chi’ b’enaq pa jun cholb’inem ri xkimaj loq ub’anik pa le Ministerio rech Gobernación, rech te k’uri’ xeb’e chi uwach ri Dirección General rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit xuquje’ ri xkik’is pa le Parque Central ri’, chi’ naj xek’oji ri’ pa aninaqil xeb’e ri’.
Eri Geronimo Bin, jaqal chi la’ pa El Estor, xub’ij k’ut xkib’an ri jun cholb’inik ri’ are rech eri q’atb’al tzij rech sib’alaj kakaj keto’ik che ri e are utz kakil ri Estado de Sitio xkoj kuk’, “rumal k’ut eri korlim ya’olchajinem ri’ are la’ xub’an utz chi ke ri’ rumal tajin kachajixik xuquje’ ruk’ wa’ tajin uq’atexik ri toq’inik pwaq xuquje’ ri b’anoj k’ax kab’an chi ke chi la’ k’ut”.
Eri Adolfo Calich, xub’ij “sib’alaj xujq’i’taj rumal ri k’ax ch’ojinem xk’utun chi la’ pa El Estor ri’, rumal k’u ri’ sib’alaj kujki’kotik kuk’ ri Wokajil Ajchajil Tinamit rumal ri chajinem ketajin che ub’anik pa juntir kuk’”.
Eri Rafael Arturo, aj chi la’ ri are, xub’ij tajin kakeye’j kakimaj chi b’i ri ya’olchajinem kumal ri e ajchajil tinamit pa le uq’ab’ tinamit ri’ rumal qeta’m che k’o q’atenik nimab’e kab’an ri’, “rumal ri’ kaqata chi ke q’atb’al tzij rech kajkichajij pa amaq’el chi’ rech pa joremal b’a’ kajk’oji ri’”.
Pa le 24 q’ij rech septiembre kanoq are chi’ xya’ utzijolixik pa le Diario Oficial, pa le Decreto Gubernativo 9-2021 ri’, rech xya’ ub’ixik che kakoj ri Estado de Sitio pa El Estor Izabal ri’, are chi’ xk’ulmataj ri k’ax ch’ojinem chi’, ri xek’aq wi e kajib’ reqa’lenel ri Wokajil Ajchajil Tinamit xuquje’ ri xesak wiri’ e oxlajuj chi eqa’lenel chajin tinamit chi’.
Rumal ri’ eri Ministro rech Gobernación, Gendri Reyes, xuya’ ub’ixik pa jun nimtzijolinem ri’ che e k’o kajlajuj chi winaqil xechapatajik rumal jalajoj uwach kimak xkib’an pa le uq’ab’ tinamit ri’, are chi’ eri e ajchajinelab’ are xkaj xkik’am b’i joremalil chi ke ri winaqil ri’ xuquje’ are chi’ xechap loq ri nik’aj e itzel taq winaq chi la’.