Le Ministerio rech Gobernación, pa komonchak ruk’ le Ministerio rech le Defensa Nacional, ruk’ le Homeland Security Investigations (HSI) rech ri Estados Unidos xuquje’ ruk’ ri MP, xb’antaj kowonem xeq’atexik jun molaj b’anol k’ax kib’i’ “Los Quinos”, e are kab’ixik kakik’am b’i winaq pa Estados Unidos ri’.
Pa le chajinem q’atenik ub’i’ Operación Relámpago, k’o jo’lajuj chi tzukune xb’an pa taq le tinamit rech Chinab’jul, Quich’e xuquje’ Baja Verapaz, chi la’ k’ut xechak wi e waqib’ chi winaq. Eri xechapik, e k’o kajib’ chi kech xa’ taqom loq kichapik rumal Estados Unidos ri’ rumal xkiriq k’ax le winaq pa 9 rech diciembre rech 2021 pa Chiapas, México, are chi’ e k’o 56 chi winaqil e ajq’axel ri’ naj kapetik, e k’o winaq e’aj iximulew chi kech, ri xekam k’ut.
Eri jun molaj b’anol k’ax naj junab’ chik tajin xkib’an ri k’ax, ri xkib’an choma pwaq chi kij ri winaqil rech maj pa usaqil xkik’am b’i. Maltyox b’a’ ruk’ le komonchak kumal le taqawokajil rech qatinamit, rech taq nimatinamit e apanoq, are la’ xb’antaj kownem xeq’atexik ri’, rumal ri’ are wa’ jun nim kaq’atexik xb’an ri jun molaj b’anol k’ax pa taq nimatinamit apanoq.
Le Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, sib’alaj xub’ij: “Le jun nima q’atenik ri’ kab’antaj ta kowonem ruk’. We ma ruk’ le utzalaj uchak tajin rumal le K’amal B’e Amaq’ Bernardo Arévalo xuquje’ rumal le kowilaj chak tajin pa taq le wokajil ri’, pa le nim kaq’atexik ri e’ajb’anol k’ax rumal le wokajil ajchajil tinamit rech ri Amaq’”. Le Ministro xuquje’ xub’ij che ri eqele’m uchak le Wokom K’amal B’e Amaq’ rech Iximulew ri’ are la’ jun kub’sib’al b’anik utzilal chi kech ri winaq xuquje’ rech keq’atexik ri molaj b’anol k’ax che ri kakipoq’saj pwaq ri kakesaj chi kij le winaq ri’. Xuquje’ sib’alaj xuya ub’ixik che ri cooperación internacional are rech kuq’atij le k’ax pa ronojel kulewal taq le nimatinamit.
Le Wokom K’amal B’e Amaq’ Iximulew kakiterne’j ub’anik le kachajixik le winaqilal pa tinamit xuquje’ rech kakub’isax kik’u’x le winaqilal chi kech le q’atb’al tzij rech chajinem ri’. “Man rech ta chuwe’q”, eri chajinem rech kab’an kamik”, jeri’ xub’ij are chi’ xuk’ix ub’ixik rumal le Ministro rech Gobernación, are chi’ xkub’isaj ub’ixik che katerne’x ub’anik ruk’ katob’anik konojel le nimatinamit ri’ rech kaq’atexik ri molaj b’anol k’ax.