Are rech uq’atexik ri tijow awan kunb’al che ri maj pa usaqil b’anom, rech uq’atexik taq ri e’ajk’ayin awan kunb’al ri’ rech kak’amsax che kib’ le winaqil rech chakik’ama retalil wa’ le ya’ltzijol ri’ Denuncia Anónima rech maj jun kub’an chik ri Consumo rech Drogas Sintéticas ri’.
Rajawaxik b’a’ le winaqil kakiya loq ub’ixik utzijol ri’ pa le Centro rech Llamadas 1561, pa le chat rech Whatsapp 37641561, xuquje’ pa le sitio web http://tupista.gt ri’. Le ya’ltzijol ri’ are xya ub’ixik utzijoxik kimik pa le Salón Mayor rech ri Taqawokajnem rech Ya’olchajinik pa Amaq’, k’o pa le zona 1 rech uk’u’x runimal tinamit.
Le viceministro rech Antinarcóticos, Werner Ovalle, sib’alaj xuya ub’ixik che k’o nim upatan le b’anoj ya’ltzijol ri’ rech jun tob’anem ruk’ ri Crime Stoppers, rech b’anik uk’amsaxik jun no’jk’amanem rech b’ixik loq, xuquje’ k’o jun tzjiob’el k’amoj ib’ kuk’ ri winaqilal. “ Kaqaj uj kaqajipij ub’anik jun utz k’amq’ab’ tzijonem kuk’ le winaqilal rech junam b’a’ kojchakun pa le q’alanik winaq le uq’atexik k’ax.
Man xaq ta kaqaj uj xaq kaqak’ul apan le b’iw b’ixik loq, xane’ rech kujopan kuk’ le ab’om aluitom rech kaqatzuj chi kech che man are taj le suk’ b’e ri’” xcha’.
Xuquje’ le Viceministro Ovalle sib’alaj xub’ij che, le kataqik le reqa’lenel le Subdirección General rech Análisis rech Información Antinarcótica (SGAIA) rech ri PNC, are la’ k’o nim upatan rech ri b’anoj q’atenik ri k’ayin awan kunb’al. Xuquje’ le nim patanel ri’ xub’ij che rumal ri’ sib’alaj katajin le k’uttijonik pa le rachoch taq tijob’al rech Barberena, Santa Rosa xuquje’ Villa Nueva, Iximulew, rech ub’ixik chi kech ri e’ajtijoxel e’ab’om e’alitom ri’ chi rij taq ri k’ax kub’an le utijik ri awan kunb’al xuquje’ chi rij ri itzelal kub’an le k’amsan ib’ utijik awan kunb’al.
Rumal ri’ le k’amal b’e taqanel rech Crime Stoppers, Salvador Paíz, sib’alaj xuya ub’ixik chi k’o jun nim reqele’n b’anik ri chak ri’ pa le Taqawokajil Taqon Ya’olchajinem pa Amaq’ ech uq’atexik ri narcotráfico xuquje’ rech kaq’atexik ri molaj b’anol k’ax pa rulewal tinamit. Le Paíz xub’ij che xnab’ejsax ya’ik ub’ixik chi kub’al ub’ixik loq xuquje’ pa awalik pa taq le ch’aweb’al kojom. “Qeta’m che le mulin ib’ qib’ qonojel are k’o nim upatan rech uq’atexik ri jun b’anoj k’ax xuquje’ rech ub’anik b’anik uwach jun utzalaj chuwe’q kab’ij ri maj wi awan kunb’al”.
Le k’amal b’e rech le Secretaría Ejecutiva rech ri Comisión rech Q’atenik Adicciones xuquje’ ri Tráfico Ilícito rech Awan Kunb’al (SECATTID), Hugo Saravia, xub’ij che ri komon chakunem ri’ are la’ ub’anom upatan pa le upatanexik ri cholb’al chak rech q’atenik k’ax xuquje’ pa le b’anoj taq ya’ik le tzijol chakub’al ri rajawaxik chi kech ri winaqil e’aj iximulew, qas chi kech ri ab’om alitom, rech kakikowij ub’ixik pa taq le ch’aweb’al rech b’iw b’ixik loq.
Le Wokom K’amal B’e rech Iximulew pa le reqele’n uchak le Ministerio rech Gobernación (Mingob), are uk’amom ub’e ub’anik we jun cholchak ri’ rech katoq’axik ya’ik uchuq’ab’ ri b’anoj q’atenik tijow awan kunb’al ruk’ ri uk’ayxik pa ronojel rulewal tinamit.