Le Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, pa le ya’oltzijolinem rech wuqq’ij ri’ rumal le wokom k’amal b’e tinamit, xuya ub’ixikil rutzilal ri chak xub’an ri Plan Belén xuquje’ le nimachak xub’an pa le nab’e junab’ rech uq’atenik.
Rech xb’an upatanexik ri Plan Belén ri’, eri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) xe’utaq e 42 mil chi e’ajchajinelab’ k’a pa le 12 rech diciembre kanoq. Rumal ri’ xb’anta kowienm xechap e 1 mil 500 chi winaqil ri’, e k’o 800 chi ch’ich’ xechap kanoq xuquje’ k’o jok’al chi k’aqb’al xriqitaj ri’.
Xuquje’, eri PNC xe’uriq e 90 chi b’insal ch’ich’, e k’o 158 mil chi winaqil xuril kiwujil kitzjol xuquje’ e k’o 131 mil chi ch’ich’ xe’usolij ri’. Pa le puqchajinem tzukunik k’o 258 mil chi winaqil xuril kitzijolil xuquje’ k’o k’aqb’al xuriqo.
Xchakuxik pa le nab’e junab’ ri’
Eri Ministro rech Gobernación xuquje’ xuya ub’ixik che pa le nab’e junab’ ri’, e k’o 43 mil chi winaqil xe’uchap loq, rumal k’o jalajoj ri k’ax xkib’an ri’ xuqsuje’ e k’o 2 mil 500 chi elaq’omab’ kakitoq’ij pwaq xe’uchap loq.
Pa junamil k’ut xekoj ri Grupo Especial rech Q’atenik E’ajtoq’il Pwaq (GECE) xuquje’ le usuk’umaxik le rahcoch japache’ ub’i’ “Renovación 1”.
Le nimachak rech 2025 ri’
le nimatat Jiménez sib’alaj xuya’ utzijol ub’ixik le nimachak rech ri 2025, sib’alaj xub’ij le nim upatan kub’an le K’amal B’e Amaq’, Bernardo Arévalo, le chak kakib’an ri’ le Viceministros rech Gobernación, le k’amal b’e chak wokajil rech ub’anik chi kech ri wianqilal e’aj iximulew ri’.
“K’o nimachak kab’an pa junab’ 2025 ri’. Rumal tajin kak’iy kuwach ri molaj b’anol k’ax, k’o jun kib’anikil kakikoj ri’ rech kakib’an ri k’ax rech k’o k’ak’ b’anoj k’ax kakib’an chi kech ri winaqil. Rumal ri’ eri uj xuquje’ rajawaxik kaqak’ex uwach ri qachakunik”, xcha’.
“Xaqatz’apij ri 2024 ri’ ruk’ ri kichapik e k’i taq molaj b’anol k’ax ri e’are la’ jun q’oxomal chi ke ri winaqil pa tinamit. Xaqamaj k’ut le 2025 ruk’ jun nim qachuq’ab’, rumal ri’ k’o jun kaq’atexik ri e’ajb’anol k’ax kakeleq’aj winaq xeqaq’atij”, xcha’.
Rumal ri’ xub’an utzijob’exik chi k’o jun molaj b’anol k’ax kakeleq’aj winaq xechapik kib’i’ “Los Sureños”, are la’ nim q’atenik xb’an pa le 2025 ri’.