Ruk’ ri nima xetijoxik pa konojel ri 37 chi reqa’lenelab’ ri Wokajil Ajchajin Tinamit (PNC) pa le Licenciatura rech Ciencias Policiales, ruk’ reta’mab’alil rech Policía Comunitaria, xya uchuq’ab’ ri kichak ri wokajilal chi rij ri seguridad comunitaria, rech q’atenik ri k’ax, rech uq’atexik taq b’anoj k’ax, xuquje’ ri kamisanik pa Iximulew. Eri tijob’enik ri’ are la’ xya’taj kumal rajtijonelab’ ri Facultad rech Ciencias Forenses xuquje’ rech Investigación Criminal rech ri Univeridad rech Occidente (UdeO), Extensión Antonio Beristain ri’.
Eri Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez, pa le utzijob’el xub’an ri’, sib’alaj xub’ij chewe nima tijob’enik ri’ are la’ jun upatanexik uwach ri ub’e’al pixab’nik xb’anik rech ya’ik uchuq’ab’ ri kub’al kik’u’x ri winaqilal, rech uq’atexik taq b’anoj k’ax, xuquje’ rech ya’ik uchuq’ab’ ri b’anoj chajinem pa tinamit. Xuquje’ sib’alaj xub’ij ri’ eri e’ajchajinelab’ xya’taj kiwujilal rech xk’is nima katijoxik e’are chik kakib’an ujipixik ri xketa’maj pa taq ri kechakun wi xuquje’ rech ke’ux che k’amal b’e pa taq ri katinamit winaqilal.
Eri K’amal B’e rech ri PNC, David Custodio Boteo, xub’ij che ri kichak ri e’ajchajin tinsamit xk’is nima katijoxik are k’o nim upatanib’al rech sib’alaj kakikub’isaj kanima’ ri winaqilal, rech ya’ik uchuq’ab’ pa le kemon winaqilal, xuquje’ rech k’o utz ri kak’extaj uwach chi kuxo’l taq ri winaqil jeri’ pa taq ri taqawokajil. “Eri tinamit winaqilal sib’alaj kakitoq’ij chi k’o b’a’ kuk’ ranima’ ri jun e’ajchajinel ri’, ruk’ ri jun suk’ilal ch’ajch’oj b’antajil, ruk’ ri jun saqilemal joremal pa tinamit”, xcha’.
Rumal ri’, eri Directora Administrativa rech ri UdeO, Liceth Jiménez Montenegro, sib’alaj xub’ij che are rech jun nim keqale’n chajinem kakib’ano ri k’ak’ taq ajchajinel ri’ are chi’ kak’is nima katijoxik. “Achiijab’ e ixoqib’ ix kow taq winaq ri’, rumal ix kixok che ajchajinelab’ rech pa qatinamit ruk’ jun suk’ilaj ib’antajil ix winaq xuquje’ ix taqom rech kib’an ri utzil. Eri ub’e’al chak ri’ sib’alaj k’ax ub’anik, ix b’a’ xiya pa retalil uch’ob’ik reta’maxik wari’ ri xk’ut chiwe pa le nimatijob’al”, xcha’.
Pa junab’ ri’ eri tijonik are xb’an chi rij taq runimal tzij rech b’anoj k’amal b’e ruk’ suk’ilem winaqil, rech kojob’al ri reta’mab’alil ri q’atb’an tzij, ruk’ ub’anob’alil ri tzukno’jchak, rech ub’anob’alil policía comunitaria, xuquje’ ruk’ nik’aj chik b’anob’alil kumal ri wokajil ajchajin tinamit rech ya’ik uchuq’ab’ ri k’amq’ab’tzij kuk’ ri tinamit winaqilal, rech wa’lisab’al ri kitatb’enik ri winaqilal, rech kojik utz taq b’anob’alil xuquje’ rech ya’ik uchuq’ab’ ri b’anoj chajinem pa rulewal tinamit.
Pa le tz’apib’al ri riqonem ri’ xk’oji ri Viceministro rech Seguridad, José Portillo; ri Viceministra rech Q’atenik taq K’ax ri’, Mayda De León; ri Director General Adjunto rech ri PNC, Helver Beltetón; ri Subdirector General rech Estudios xuquje’ Doctrina, Abelardo Cucul; xuquje’ kuk’ ri taqanelab’ rech wokajil chajin tinamit. Xuquje’ xek’oji r kachalalil ri k’ak’ taq e’ajchajin tinamit, ri sib’alaj xkib’ij chi k’o jun nim kiq’ij kakina’o xuquje’ rumal k’o ronojel kanima’ kuk’ ri kachalalil pa le jun nim b’anoj tijonem xkik’iso ri’.