Pa jun nim puqchajinem xb’antaj kanoq pa uk’isb’al wuqq’ij ri’ eri reqa’lenelab’ ri Subdirección General rech Análisis rech Información Antinarcótica (SGAIA) rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) xkiriqo keb’ chi utiko’n icchaj rech marihuana ri xriqik pa k’i taq k’olib’em rech pa rulewal qatinamit.
Pa taq le puqchajinem tzukunik xb’an pa Santa Lo’s La Reforma xuquje’ pa Momostenango, Chuwi’meq’ina’; jeri’ pa Malacatancito, Chinab’jul, chi la’ k’ut xporox wi 97 mil 698 raqan ichaj tiko’n rech marihuana ri nima’q chik raqan aq’aninaq. Eri awan tiko’n rech awan kunab’al ri’, are la’ xriqitaj pa taq r i k’ache’laj chi la’, eri rajil kab’ixik are Q36 millones 636 mil 750 ri’.
Are chi’ xmajtaj loq ri junab’ ri k’a pawe q’ij kamik, eri wokaj chi ajchajinelab’ xkib’an k’i puqchajinem rech xkiq’atij kuwach ri narcotráfico pa rulewal qatinamit. Pawe q’ij, xb’antaj kowonem xriqitaj pa ronojel 6 millones 906 mil 165 chi ichaj tiko’n rech coca; ruk’ 1 millón 117 mil 643 ichaj tiko’n rech marihuana xuquje’ 667 mil 398 ichaj tiko’n rech amapola ri’.
Eri komonchak ri xb’antaj rumal ri Quinto Viceministerio rech Antinarcóticos rech ri Ministerio rech Gobernaci´+on (Mingob), rech xkiya’o chuq’ab che ri ub’eyal chajinem pa tinamit rumal ri K’amal B’e Amaq’ rech Iximulew pa le kaq’atexik ri narcotráfico ri’. Eri komonchak tijowchuq’ab’ xb’an ri’ are la’ xuya jun utzilaj uporoxik ri awan kunab’al maj utzil upetik pa qatinamit.