Eri Dipanda sib’alaj ketajin che kaq’atexik ri molaj b’anol k’ax.
Eri chak tajin kumal ri Wokaj Ajchajinelab’ e Ajq’atenel taq Pandillas (Dipanda), rech ri Wokajil Chajin Tinamit (PNC), k’o nim kipatanib’al rech uq’atexik ri b’anol k’ax kakitoq’ij pwaq xuquje’ ruk’ nik’aj b’anon k’ax pa tinamit Iximulew. Jeri’ rech uq’atexik ri b’anoj taq k’ax ri’, jacha ri pandillas, ri e ajb’anol taq ri k’ax ri’ kuk’ ri kikojom kib’ che b’anoj k’ax.
Pa junab’ ri’, eri Dipanda xkib’an kaq’atexik e b’elejeb’ molaj b’anol k’ax e ajtoq’inel pwaq, jeri’ xkiriq uloq 283 chi ch’aweb’alil ri eqam, ri xepixik xek’am b’i rumal q’atb’al tzij rech katzukux ronojel ri k’ax b’anom chi rij wari’.
Xuquje eri q’atb’al tzij xkichap uloq e 505 e b’anol k’ax, xkiriq uloq 20 chi k’aqb’alil ri xkoj kumal ri b’anol taq k’ax xuquje’ xechap uloq e 42 chi ch’ich’ keb’inisaxik xuquje’ kejach’ich’, jacha ri kub’ij pa le k’isb’al ub’ixikil xya utzijob’exik.
Pa le tzukunem xb’anik
E k’o 145 chi tzukunem xb’anik xuquje’ xb’an kab’lajuj chi cholchajinem pa juntir rulewal qatinamit. K’o ri tzukunik xb’an pa taq rachoch ri japache’, rech xq’atexik ri b’anoj k’ax chi la’ k’ut.
Xuquje’ xya ub’ixik ucholajik Ukojik ri Wokaj Equipo Multidisciplinario rech Control rech Acceso Penitenciario (ECAP), ruk’ wa’ xk’ut uwach ri eqale’nem chak tajin ub’anik rech ya’ik uchuq’ab’ ri b’anon chajinem katajin pa taq rachoch ri japache’ tz’apib’al.
Ri b’iw ub’ixik uloq
Eri jun chi ke ri nim q’atenik xb’anik ruk’ ri uno’jib’alil pa aninaqil ri b’iw ub’ixik uloq kumal ri winaq pa awalik; rumal ri’ ruk’ wari’, xb’antaj kowonem xeq’atexik e 3 mil 212 chi winaqil ri kiriqom k’ax toq’inik pwaq chi ke nik’aj molaj b’anol k’ax, pa le nab’ejsaxik kato’ik kik’aslemal ri winaqilal, pa juntir uchajixik ri kijastaq meb’il ri’.
3212 ri’
Chi b’anoj jo’snem b’anoj k’ax xq’atexik kumal ri PNC pa enero xuquje’ febrero ri’.
Eri rajtaqanel ri Dipanda, Ángel Cámbara, sib’alaj xub’ij ch eri chak katajinik jacha ri xtaq ub’anik xuquje’ tajin ub’anik kumal ajchajin tinamit, xuquje’ xub’ij k’o nim upatanib’al ri b’iw ub’ixik kumal winaq recvh uq’atexik ronojel ri b’anoj k’ax pa rulewal qatinamit.
Xuquje’ eri rqa’lenelab’ chajin tinamit keriqitaj pa le 17 rajilab’al uk’olib’al chajinem k’o pa juntir rulewal qatinamit, pa b’anoj kemonchak ruk’ ri Fiscalía contra las Extorsiones, ruk’ Fiscalías Distritales xuquje’ ruk’ ri Fiscalías rech Sección contra ri Crimen Organizado rech ri Ministerio Público (MP) rech uq’atexikj taq ri b’anoj k’axk’olil pa tinamit winaqilal.
Eri Cámbara xub’ij che ri xb’antaj ri’ are la’ sibalaj utz ub’anik rech uk’utik uwach ri chakunem ri’ tajin rumal ri Ministerio rech Gobernación (Mingob) pa le kaq’atexik ri molaj b’anol k’ax, jeri’ pa le jikom ub’anik pa kik’aslemalil ri winaqil pa kub’al k’u’x.