E k’o kak’al chi ixoqib’ e tz’apilik xe’l b’i pache’ pa le K’ak’ Taqanem Upatan Japache’

Ruk’ ri K’ak’ Taqanem ri’ are kawok xuquje’ xuquje’ kapatanaxik, ri cholchak, ri cholb’al xuquje’ ri ch’ob’otal chak rech kesuk’ub’ax ri ixoqib’ e tz’apilik, rumal ri’ xtaqixik ukojik ri jun Jachakub’al rech ri K’ak’ Taqanem rech Upatanaxik ri Japache’ (NMGP) xuquje’ are chi’ xmajtaj loq k’a pa kamik ri’ b’anom kowonem ri’ xesuk’ub’ax b’i kina’ojil e kak’al chi ixoqib’ ri’ ri man k’ot jun chi ke ub’anom chi k’ax ri’, xcha’ ri Elliot Palma Everald K’amol ub’e ri Jachakub’al ri’.

 “Eri kasuk’ub’axik xuquje’ ri ktzilajik pa kachoch ri’, are la’ upatan ri’ rech kek’oji pa joremal ri’, we kamik ri’ e k’o kak’al chi ixoqib’ e elinaq chi b’i pa le nab’e b’anoj chakunem ri’ pa Fraijanes I xuquje’ man k’ot jun chi ke ub’anom chi k’ax, are la’ kuk’utu che k’o utz kojtajin che ub’anik ri’” xcha’ ri Palma.

Are la’ xuk’utu che k’o xk’extaj ruk’ ri taqanem b’anoj b’anom kaoq man xaq ta ri’ pa we amaq’ xane’ jeri’ pa rulewal centroamericano, xcha’ ri patanel ri’.

Pa le xk’extaj wi ub’anik ri K’ak’ Taqanem ri’ xub’ij ri’ ruk’ k’o ri xujel uwach ruk’ ri nik’aj chik taqanem kanoq jacha’ ri kutoq’ij uwach rumal ri Taqonawuj pa Amaq’il xuquje’ ruk’ Taqanem rech Upatanaxik ri Japache’, xuquje’ are la’ qas xtoq’ixik ukojik ri’ xuquje’ are la’ kak’extaj uwach ruk’ ri b’anoj chakunem kanoq xcha’ ri K’amal b’e ri’.

Eri qas utoq’im rumal ri NMGP are rech man k’ot titz’oj ib’, eri Fraijanes I katajin kiya’ik chi upam ri’ pa 70% ri’, xuquje’ k’o nuk’chomab’al ri’ are la’ ri Maj jun kasaq’er tane’ chi’ rumal k’ut k’o uq’ijol chakunem toq’im chi’ kuk’ ri ixoqib’ e tz’apilik xuquje’ kojom b’anoj tijonik rech kesuk’ub’axik, ketijoxik, rech kojonik xuquje’ rech retz’b’axik tijonem chi ke are la’ rech utz kek’oji xuquje’ pa jikomal pa le e tz’apil wiri’.

Noticias Recientes