Eri Comité rech Ministros rech ri Concilio rech Europa xkib’ij ri are che utz kakoj pa Iximulew ri’ rech ri okem pa le Convención rech Budapest xuquje’ rumal ri’ xkita loq xuquje’ rech kopan pa le Ministerio rech Relaciones Exteriores xuquje’ pa le Cuarto Viceministerio rech Tecnologías rech ri Ministerio rech Gobernación ri e kik’amom ub’eyal ri ronojel we jun q’axnik chomanem ri’.
Rumal ri’ eri jun q’axeb’al ri’ rech uterenb’exik utunik ruk’ ri B’anoj Chomanem are k’o nim upatan, are wari’ ri rajawaxik katz’aqatisaxik rumal we amaq’ tinamit ri’ rech pa le uya’ik ri chokonsab’al rech kakoj pa le jun q’axeb’al pa Estrasgurgo ri’.
Ruk’ ri Iximulew eri xta loq ri Nigeria are xk’am ukojik ri’, pa le Nuk’wokaj B’anoj Chomanem chi rij Ciberb’anojk’ax rech Budapest ruk’ 65 e tatb’enel we kamik, eri Colombia are xuk’isb’ej rokik pa keb’ wuqq’ij kanoq, xuquje’ e k’o 11 chi amaq’il tinamit ri xesik’ix rech ke’ok pa ujuch’ik ri nuk’chomab’al ri’ k’a te pa keb’ wuqq’ij kanoq pa Nimatinamit Iximulew ri’.
Eri qas runimal taqim ruk’ we jun chokonsab’al ri’, are rech kaq’at ukojik jun b’anoj q’atoj tzij xuquje’ junam pa taq le tinamit, are rech kato’ik ri winaqil che ri ciberdelincuencia. Are wa’ kab’antaj uq’atexik ri b’anoj k’ax pa ub’anikil k’amq’aq’nil ri’ jeri’ junam pa taq ronojel ri tiamit ri’, ri tunum uwach pa etab’al b’anoj pa q’atoj tzij xuquje’ pa le jun ujikomal b’anoj komonchak pa taq ri tinamit ri’.
Rumal ri’ xkoj ri jun riqb’al ib’ 24/7 rech kakub’isaj pa aninaqil ri komon tob’anem kumal ri nimatinamit che ri kakiq’atij uwach ri b’anoj k’ax xuquje’ rech kechap loq ri e ajb’anol taq k’ax pa k’amq’aq’nil.
Are ri nab’e chomanem kumal taq tinamit, che xtaq ukojik rumal ri Consejo rech Europa pa el junab’ 2001, rech pa ki’kotenik kab’anik xuquje’ rech pa komonb’al kab’an kumal ri tinamit ri’ rech uq’atexik ri b’anoj taq pa ub’anikil ri k’amq’aq’nil, rech kab’ix chi ke rech kakib’an taqanik pa taq katinamit rech k’o q’atb’altzij chi rij ri b’anoj k’ax ri’.
Eri nuk’chomab’a ri’ e k’o chik 65 uwinaqilal xuquje’ are k’ut kukoj tojb’al chi ke jachin kab’anoj k’ax che ri ya’talil rech ri ajb’anol k’ax, chi rij ri b’anoj k’ax pa uwachwuj pa k’amq’aq’nil.
Pa le ubantajil ri Iximulew, xtotaj k’ut che are jun kutun rib’ pa le nuk’chomab’al pa le junab’ 2016 rumal ri’ eri wujilal xta wi utzijolil, are xjach pa le Congreso rech pa Amaq’il ri ch’ob’otal b’anoj taqanem ri’, rech ri nab’e taqanem pa 2017 ri Iniciativa 5254, ri xchomaj ri Taqanem rech ciberb’anojk’ax, rech kataq ukojik ri Taqanem rech Uq’atexik ri Ciberb’anojk’ax, xuquje’ rech kajach pa le b’anb’al Taqanib’al pa Amaq’ pa le b’elejeb’ q’ij rech marzo, emu wa’ pa le junab’ 2018, xjach ri iniciativa 5239 ri’, ri Taqanem rech Kq’atexik e Itzel taq B’anol k’ax ri’, xuquje’ rech kataq ukojik ri Taqanem rech Contra Actos Terroristas. Pa la (Capítulo 8 –Terrorismo Cibernéticos Medios rech Comunicación), ri Dictamen rech ri Comisión, are xtaq b’a’ ukojik pa le waqib’ q’ij rech noviembre rech pa le junab’ ri’, xuquje’ pa le 2019 xjach ri iniciativa 5601, ri Taqanem rech Kato’ik Winaq xuquje’ rech Uq’atexik ri Ciberb’anojk’ax, che ri xtaq pa ukojik ri Taqanem rech ub’anikil b’anoj k’ax ri’, are wa’ taqanem xk’em ub’anikil ukojik pa le 18 rech noviembre rech ri junab’ir kanoq.