Pa 20 rech mayo ri’ xjuch’ uwach ri wujilal rech b’anoj uchomab’alil nim tob’anem rech kutz ta q’alajisab’al rech tzijolil rech b’anoj chajinem winaiqlal b’anom xuquje’ rech ub’ixikil ri chak b’anm rumal ri Ministerior ech Gobernación ri’. We wujilal xjuch’ uwach rumal ri’ ri Q’attaqawokaj Ya’olchajinem pa Amaq’k xuquje’ rumal ri Centro rech Investigación Económicas Nacionales (CIEN), ri kujach ri ub’ixikil ri chak b’anom chi rij ri ya’olchajinem kub’al k’u’x pa rulewal tinamit. Eri b’anonem ri’ xk’am ub’e rumal ri Ministro rech Gobernación, Francisco Jiménez xuquje’ rumal rajk’amal ub’e ri CIEN, María del Carmen Aceña, kuk’ ri rajchakunelab’.
Eri q’attawokaj rech Ya’olchajinem pa Amaq’, xub’ij eri wujilal rech chomab’al ri’ are k’o nim upatanib’al, rumal k’o ri utz taq chomab’al winaqib’ pa le Q’attaqawokaj Ajchajil Tinamit (PNC) xuquje’ rech keye’x umajik chik ruk’ utzalaj taq chak b’anom k’a pawe kamik. Jeri’ are sib’alaj kachakuxik pa le Academia rech ri PNC rech ke’ok e k’ak’ taq e’ajtijoxel rech chajin tinamit. “Keye’xik rech kajach jun utz ajchajil tinamit, are wa’ kanimar uchakuxik”, xcha’ ri a Jiménez.
Eri uk’iyirik uwach ri q’attawokaj ajchajil tinamit ri’, jacha ri kub’ij ri Ministro Jiménez, are wa’ jun b’anon chak rumal ri Mingob rech q’atenik ri b’anoj k’axk’olil. Eri tzijol kak’utunik are la’ uwach ri q’atcholchak kab’an ri’ k’o nim upatanib’al rech kilik ri upatan xuquje’ rech kataqixik ub’anik ri rajwaxik. Xuquje’ eri tzijol kajipixik chi kuwach ri molaj winaqilal are la’ katerenb’ex kuk’ ri wokaj taqawokajilal ri’ rech kaya utzijolixik pa tinamit winaqil utzijolil ri ya’olchajinem b’anom.
Eri Aceña xub’ij che ri nuk’chomab’al kuya uchuq’ab’ ri toq’inik uchakuxik pa le kajib’ ub’anobalil ri nim upatanib’al rech kab’antaj kowonem rech utz ub’anik ri Q’atenik ri K’ax kab’anik, rech Ya’ik Uchuq’ab’ ri Q’attaqawokaj Ajchajil Tinamit xuquje’ ri Q’attaqawokaj rech Japache’ Tz’apib’al, jeri’ unuk’ik uwach ri tzijol rech kuq’alajisaj ri Justicia Criminal ri’”. Eri juch’uj wujilal ri’ are kutoq’ij uterenb’exik ri ch’ob’otal chak pa le jalajoj taq uwach ri’ rech kub’an jun nimalaj utzil chi ke ri winaqilal e aj iximulew pa el b’anoj chajinem winaqilal.