K’o k’i uwach taq b’anikil katajij che ub’anik ri Subdirección General rech q’atil b’anol k’ax rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit, kuk’ ri ak’alab’ xuquje’ e q’apojil rech kakiya’ jun utzalaj tzijolinik chi ke xuquje’ are wa’ rech man kek’oji ta kuk’ ri pandillas xuquje’ che b’anoj k’ax tane’.
Ronojel ri cholq’ax chakunem ri’ k’o pa le Cholchak rech Uq’atexik b’anoj k’ax kumal e ajtijoxel ri’, man xaq ta ri’ b’anom ri tzijob’enik chi ke ri winaqil pa taq kik’olib’alil eri wa’ xub’an jun nim utzilem chi ke taq ri ak’alab’, taq ala, taq ali xuquje’ chi ke ri e q’apojil ri’ ub’anom chi ke rech tajin ke’opan kuk’ ri q’atb’altzij rech kaketa’maj kuwach xuquje’ rech kakub’ kik’u’x chi ke.
Chi ke we cholchak ri’ wa’ jun ri’ eri b’anoj b’ixonem kumal rech keb’ixon kuk’ ri e q’apoj ri’ rumal wari’ xk’utun jun uch’ob’ik rech xkib’an le jun b’ix ri’, chi ke ri e q’apojil ruk’ jun utz ub’ixik tzijob’enik chi ke.
Rumal ri’ eri Subdirector rech Ajq’atil b’anoj k’ax, Erick Tortola, are wa’ jun ch’ob’otal chak xch’ob’otaj kumal xkib’ano kuk’ ri reqa’lenel ri Departamento rech Cultura xuquje’ Deporte (CUDE) rech ri Subdirección rech Prevención, are rech taqim ub’anik le jun b’ix ri’ rech kakik’am kanima’ ri ak’alab’ e q’apoj ri’.
“Chuwe in xk’utun jun na’ojil rech ub’anik ri’ wari’ are k’o jun ni ya’el ub’ixik utz tzijonem chi ke ri e q’apojiñ ri’, xuquje’ rech kataq b’i chi ek ri kachib’il rech CUDE k’i k’utb’al rech b’anoj tane’ b’ixonem rech hip hop rech ri na’ojil ri k’o ri’ kumal ri e are xuquje’ ri xkich’ob’ ub’anik ri xkikoj le tzij chech ri’ rech aretaq xkib’an wa’ jun b’ix ri’”, xcha’ ri Tortola.
Pa le ub’anik xuquje’ pa le utz’ib’axik pa kolib’alil ri jun b’ixonem ri’ xetatb’en ri’, le Ana Luisa Gálvez ajk’amal b’e rech ri CUDE xuquje’ ruk’ e oxib’ uwinaqil ri Combo Musical rech PNC, le Meslil Roel Bamaca Ventura are kuq’ojomisaj le Saxofón, le Luis Armando Paredes Vargas, Ajb’ixonel xuquje’ le José Antulio Bautista are xb’an le b’ix xuquje’ xukoj le utzij ri’.
Che ri eqa’lenel Gálvez ruk’ wari’ are keche’xik ya’el jun ja’maril ruk’ le b’ix chi ke ri e q’apoj ak’alab’ xuquje’ rech keq’atexik man kakimaj ta utijik ri itzel taq kunb’alil xuquje’ ke’ok ta kuk’ ri pandillas ri’.
Eri kib’ixonik ri e Q’apojil are kuya’ jun utzalaj tzij chi ke ri’, rech kub’an jun sik’inem chi ke rech kakiloq’oq’ej ri kik’aslemalil xuquje’ rech man kakitz’iloj ta kib’ pa b’anoj k’ax ri’, are wa’ kab’an pa jun uq’ojomisaxik kamik rech k’o pa jun kopanik kuk’ ri winaqil kakika’yej wari’, eri taqim katzijob’exik ri’ eri e q’apoj ak’alab’ rech qatinamit ri’.