E k’o nik’aj molja b’anol k’ax pa taq nimatinamit ri’ xechapatajik

Sib’alaj tajin kaq’atexik ri nik’aj e ajk’ayin awan kunb’al pa we junab’ 2023 rumal ri’ k’o Q210 millones ri rajil ri’.
Eri ub’e’al chajinem q’atenik taqom ub’anik rumal ri K’amal b’e taqanem rech Iximulew pa le uchakuxik ri Ministerio rech Gobernación (Mingob) pa we junab’ ri’, xub’an ri’ rech xb’antaj kowonem xriqitaj ri awan kuknb’al, e k’o winaq xechapatajik rech ketaq b’i pa japache’ q’atb’al Tzij rech nimatinamit naj, k’o jastaq xriqitajik xuquje’ ruk’ pwaq rech qatinamit xuquje’ kaxlan pwaq ri’. Ronojel wari’ are Q210 millones ri’.

Awan kunb’al xuquje’ tiko’n awan kunb’al

Eri puq tzukunem xb’an pa le nab’e q’ij pa le 22 rech enero kumal rajchajinel ri Subdirección General rech Análisis rech Información Antinarcótica (SGAIA), rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC), pa reqele’n ukomochak ri Quinto Viceministerio rech Antinarcóticos, xub’an ri’ rech xriqitaj 517.32 kilogramos rech cocaína, 167.19 upajb’alil marihuana chakum chik, k’o 1.08 upajb’al crack ri’ xuquje’ k’o 10.17 pajb’alil rech metanfetamina ri’. Eri rajil ri xriqitaj ri’ are Q54 millones 814 mil 808.14 ri’.

Xuquje’ eri riqom ri’ k’o 391 mil 652 raqan ichaj rech marihuana xuquje’ k’o 761 mil 019 chi ichaj tiko’n rech coca, eri rajil are Q154 millones 479 mil 690 ri’. Eri puq chajinem tzukunik are la’ xb’antaj pa rulewal tinamit rech de Momostenango xuquje’ Santa Lucía La Reforma, Totonicapán ri’; pa Malacatancito, Huehuetenango ri’; pa Livingston, Izabal ri’; pa San Rafael Las Flores, Santa Rosa ri’, xuquje’ pa Melchor de Mencos, pa San Luis xuquje’ pa Sayaxché, Petén ri’.

Eri xtaq kichapik pa 2023 ri’

E k’o 57 chi uwinaqil ri molalj b’anol k’ax e chapom chik rumal e ajk’ayin awan kunb’al xuquje’ e k’o kajib’ winaq xechapik ri taqom loq kichapik rumal Estados Unidos rech América ri’. Ri kab’ixik k’o awan kunb’al cocaína xkitaq uk’ayixik pa le nimatinamit k’o naj ri’

Eri xechap b’i e are ri’ a Gustavo Adolfo Gálvez Hernández, 34 ujunab’; a Walter Alexander García Jordan, alias Compa, 45 ujunab’ ri’; ri jun salvadoreño José Orlando Arturo Ascencio, Cazador, 45 ujunab’ ri’, xuquje’ a Edwin Francisco Maldonado, Pancho, 40 ujunab’ ri’. E are ri’ xechapataj pa tzukunem kumal ajchajinelab’ rech antinarcóticos pa La Libertad, Petén ri’; pa Río Dulce, Izabal ri’; pa San Martín Zapotitlán, Retalhuleu ri’; xuquje’ pa Salamá, Baja Verapaz ri’,

Ri jastaq awan kunb’al xriqitaj ri’

Pa le nimaja ub’i’ Complejo rech Precursores xuquje’ Sustancias Químicas pa le finca Estanzuela xuquje’ Navajas, San José del Golfo, Guatemala ri’, xporox wi 12.18 nima’q taq pajb’alil rech uk’u’x b’anob’al awan kunb’al xuquje’ 2 mil 012 pajb’alil rech awan kunb’al xriqitaj pa uwi palow, are xriqitaj pa jun puq tzukunem pa komonchak xb’an pa diciembre rech 2022 ri’.

Eri pwaqil xriqitaj ri’ are Q106 mil 578 y US $29 mil ri’. K’o 1 mil 791 chi ub’aq’ k’aqb’al, 40 tolws, 27 chi k’aqb’alil, 21 nimpoq’sab’al xuquje’ 18 chi ch’ich’ ri’. Eri rajil ri jastaq xuquje’ ri pwaqil are jun Q1 millón 037 mil 251 chi pwaqil ri’. 

Noticias Recientes