Rumal k’ut k’o ri xtaq ub’anik rumal ri K’amal b’e Amaq’ Alejandro Giammattei, eri Ministro rech Gobernación, David Napoleón Barrientos xutaq ub’anik ri’ pa le kichakunik ri Wokajil Ajchajil Tinamit ri’, xb’antaj kowonem xq’atataj uchuq’ab’ rajilab’al ri kamisan winaq pa le 2022.
Pa le b’iw b’ixik ri chak xb’an ri’ rumal ri Ajtaqanel rech ri Ub’e’al B’anowem Cholchak ri’ (Jepedi), xuya ub’ixik che pa junab’ir ri’ k’o 17.3 pa retal rajilab’al ri kamisanem xk’ulmataj che jujun 100 chi winaqilal ri’, e pa le junab’ 2011 xk’ulmataj pa 39.1 retal rajilab’al ri’ ri jun b’anoj k’ax ri’.
Ri chajinem tzukunik pa wokajil ri’
Eri komonchak xb’antaj ri’ ruk’ taq ri k’olib’al chajinem xk’oj ri’ are la’ xuya pa retal xb’antaj jun ¿nim utzilem chi ke winaqilal ri’. Rumal ri’ xk’ub’ kik’u’x ri winaqil rech xkiya loq ub’ixik kitzijol e ajb’anol k’ax ri’.
E pa le 2020 xuquje’ pa 2021, k’o jun nim q’atenik xb’antaj uwach che ri b’anoj k’ax xuquje’ ri kamisanem, rumal k’ut ri q’alanem q’atneik xb’an pa le uq’ijol ri COVID-19 ri’ pa Iximulew, chi k’ut eri q’atb’al Tzij xkikoj pixab’inem nimantzij rech utzwachwil, rumal k’ut xq’at ub’ixik jachike q’ij, jachike’ kajb’al, xewa’kat ri winaq ri’, xeq’atexik ri winaqil rech xaq tane’ xeb’e chik che ch’ab’enem solinik kachalal pa taq tinamit ri’ xuquje’ k’o ri xkichajij ri jun itzel yab’ilem ri’.