Pa le riqb’al ib’ kuk’ ri wokajil e ajq’axel tzijolil, eri Ministro rech Gobernación, Oliverio García Rodas, kuk’ ri uviceministro, ri taqanelab’ rech Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC) xuquje’ ri Wokajil Japache’ (SP), xub’ij ri’ “man k’ot jun winaq tane’ k’o kakichomaj ruk’, man k’ot b’a’ jun winaq ri’ kaqata tane’ sachb’al qamak chi ke wexa’ man utz ta ri qachak kojtajin che ub’anik ri’ xuquje’ xub’ij eri e ajchak we utz ri kichak ketajin che ub’anik xaq ta ke’esax che ri kichak ri’, chinaq ma utz uchak kub’an ri’, kaxim ri’ pa q’atb’altzij ri’2.
Are wa’ xub’ij are chi’ nik’aj pandilleros rech ri Barrio 18 xkiyut kuk’ e lajuj chi reqa’lenel ri SP RI’, rumal eri e ajtaqol kech xeq’axaxik pa nik’aj chik japache’ tz’apib’al ri’.
Eri García Rodas, xub’ij chik rumal ri’ xutaq ub’ixik che ri q’atb’altzij rech pa Japache’ rech ri Infiernito, aretaq jewa’ ri k’ax xkib’ano nik’aj e ajb’anol k’ax e k’o pache’ chi ke ri reqa’lenel ri SP, “Man k’ot kaqachomaj kuk’ ri are, man k’ot jun winaq ri’ xaq tane’ k’o kaqachomaj tane’ ri’”.
Eri taqawokajil rech Ya’olchajinem pa Amaq’, xub’ij k’ut e k’o 23 chi e ajtaqonel e uwinaqil ri jun molaj b’anol k’ax rech ri Rueda rech ri Barrio 18 che ri xetaq b’i pa nik’aj japache’ tz’apib’al, are rech taqim uq’atexik pa juntir ri toq’inik pwaq kumal ri’. Ri xeq’axaxik we xtaq kiq’axaxik kumal ri jun q’atol tzij.
“Eri nik’aj e ajpache’ ri’ che ri xk’ex kitz’apib’alil ri’ ketajin che nim tojb’al kimak kib’anom pa tinamit ri’. Eri qas nim na ri kimak eri e ajtaqol kech ri pandillas eri e are ri’ k’o 100 chi junab’ tojb’al kimak xq’at chi kij rumal q’atb’altzij ri’ xuquje’ e k’o chi ke k’o pa 50 junab’ tojb’al kimak ri’, eri xk’ex xetz’apib’ ri’ k’o nim na ri b’anoj k’ax kib’anom ri’”, xcha’ ri Ministro García Rodas.
Eri viceministro rech Seguridad, Gendri Reyes, xkub’isaj ub’ixik rumal ri’ katjain kiq’atexik ri jun molaj b’anol k’ax rech ri Rueda rech ri Barrio 18, rech majun winaq ketzin apan wi’, “pa taq jujun chi ke japache’ tz’apib’al k’o keb’ q’atib’al kojom ya’olchajinem kojom ri’, jacha’ ri k’o pa Matamoros, chi’ k’o k’olib’alil rech ketas wiri’2.
Eri José Antonio Tzuban, K’amal b’e rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit, xuya’ utzijol chi’ k’ut e k’o 2 mil chi reqa’lenel ri PNC xuquje’ ri fuerzas especiales kechajin wi rech k’o sib’alaj ya’olchajinem kakib’an pa Japache’ rech ri Infiernito.