Are wa’ rech uq’atexik ri b’anoj k’ax itzelal pa taq kachoch winaq rech pa rulewal tinamit rech Tz’oloja’, rumal ri’ eri reqa’lenelab’ ri Subdirecciòn General reh ri Q’atel k’ax rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (SGPD-PNC), ketajin che ya’l ub’ixik chi ke winaq ri’ “Majun b’anoj k’ax ch’ayonem pa taq kachoch ri winaq ri’”, are wa’ xtaq ub’anik rech kanimaxik jacha’ ri kub’ij pa le Decreto 10-2020, rech ri Korlim Ya’olchajinik xkoj pa Nahualà, pa Santa Catarina Ixtahuacàn xuquje’ pa Santa Lucìa Utatlàn ri’.
Eri rajilab’al kumal ri PNC rech pa Tz’oloja’, kub’ij eri enero pa mayo rech 2019 k’o 21 chi b’iw ub’ixik loq chi rij b’anoj k’ax ch’ayonem pa taq kachoch winaq xk’ulmataj ri’ xuquje’ xya’taj ub’ixik che k’o keb’ ixoqib’ kab’an k’ax chi ke ri’. E pa 2020 ri’ k’o chik 9 b’anoj k’ax chi ke ixoqib’ xyat’aj ub’ixik pa q’atb’altzij ri’ xuquje’ k’o 8 chi ke xb’an k’ax chi ke pa taq kachoch.
Rumal ri’ eri e ajchajinelab’ rech ri ya’olchajinik winaqil pa tinamit rech Santa Catarina Ixtahuacán, k’o wujtzijol rech tzijol ketajin che uch’apik pa le tinamit ri’ rech ub’ixik kaq’atexik ri jun k’ax yab’il rech ri COVID 19, are wa’ rech kak’amsax chi ke ri winaq rech kakiya’ loq ub’ixik ri’, rech uq’atexik ri b’anoj k’ax chi ke ri ixoqib’ pa taq kachoch ri’.