E k’o nik’aj molaj b’anol k’ax xeq’atexik, ruk’ k’aqb’alil, ch’ich’ xuquje’ ruk’ pwaqil ri’.
K’a te ri’ eri reqa’lenelab’ ri Subdirección General rech Investigación Criminal (SGIC) ri’ rech ri Wokajil Ajchajil Tinamit (PNC), xuya’ ub’ixik chi rij ri q’atenik xb’antaj chi ke nik’aj molaj b’anol k’ax xuquje’ nik’aj kakitoq’ij pwaq ri’. Are la’ e chapom chik k’a pa we q’ij ri’.
Eri xb’itaj ri’, e k’o 42 chi molaj b’anol k’ax sib’alaj xeq’atexik kumal ri wokajil ajchajil tinamit pawe q’ij ri’. Chi ke, k’o 359 chi uwinaqil b’anol k’ax e chapom pa 502 b’anoj chi tzukunem ri’. E are k’ut ri q’atb’al Tzij xeq’atenik nik’aj molaj b’anol k’ax, b’anol elaq’, b’anol toq’inik pwaq, b’anoj poq’san awan pwaq, b’anol kamisanik ri’. Xuqujje’ xeq’atexik ri ajb’anol k’ax ch’ijom chak chi ke ri winaqib’, ri e ajk’ayin awan uch’aqapil kich’akul winaq pa awalik, ri kakeleq’aj winaq ri’ xuqje’ ri kakib’an ri k’ax elaq’nik.
Eri PNC xub’ij che riqom chik lajuj chi k’aqb’alil, keb’ kupkik k’aqb’al, oxib’ raqarik k’aqb’al, jun raqarik k’aqb’al, 360 chi ub’aq’ ka’qb’alil, jun k’aqb’al xaq b’anom, waqxaqib’ chi b’ilob’al ub’aq’ k’aqb’alil, 138 chi ch’aweb’al, jo’ob’ chi kematz’ib’ab’al, jun kejach’ich’, kajib’ chi ch’ich’ xuquje’ Q138 mil 663.95 ri’.
Rajilab’al ri riqom
Eri SGIC, pa uchakunik ri wokaj rajchajinelab’, e are k’ut qas xeq’atij nik’aj molaj b’anol k’ax, jacha ri 42 ri xechap pawe junab’ ri’. Rumal ri’ xb’antaj kowonem xechap e 359 chi uwinaqil taq b’anol k’ax, ri xek’am b’i pa taq ri q’atb’al Tzij rumal ri k’ax xkib’an ri’.
Eri xb’itaj ucholaj ri’, chi ke 188 chi ixoqb’ xechapik, e k’o ixoqib’ k’o ri kal, e k’o e ixoqil, e ajk’ulajil, kimi’al, kachalil, kich’utinan, keta’m kuwach xuquje’ e k’o kachal ri eajb’anol ri k’ax ri’ rech xkib’an toq’inik pwaq.
E k’o 171 chi achijab’ xechapik xuquje’ e k’o e tz’apil pache’ chi ke ri’, ruma xkitaq kikamisaxik winaq, ub’anik ri elaq’, ch’ijom k’ax chi ke winaqib’ xuquje’ xkib’an ri elaq’. Rumal ri’ eri q’atb’al Tzij xkib’ij che ri nik’aj molaj b’anol k’ax xkitoq’ij pwaq ri’ e are qas xeq’atexik.
K’a te ri’, eri Ministro rech Gobernación, xub’ij che ri wokajil ajchajil tinamit ruk’ ri tob’chakub’alil are xkikoj che uch’ob’ik kiwach kitzijol ri winaqib’, ruk’ taq drones ri qas k’o nim upatanib’al, are k’ut xkikoj pa le katzukuxik ri nik’aj b’anol k’ax pa taq ri k’olib’em winaqib’ che ri qas kab’an wi ri k’ax kumal nik’aj b’anol k’ax.
K’o Q138 mil 663 ri riqom kuk’ ri nik’aj b’anol k’ax e kamisanelab’.